مدرسه علمیه طوبی بهبهان

 طرز پوشش مادر در خانه و در مقابل فرزند چگونه بايد باشد؟

والديني كه خواستار داشتن نسلي سالم و شريف هستند، به خاطر سلامت جسم و روان و اداي حق تربيت و اخلاق فرزندان شايسته است مراقبت‌هايي را در رفتار خود لحاظ کنند. با توجه به الگوگيري فرزندان از والدين، سبک زندگی والدين حتی طرز پوشش آنها در تربيت فرزندان تأثير گذار است. موضوع پوشش مادر از جمله اين بحث است که از چند جهت قابل توجه می باشد:
1 . از نظر شرعي
پوشش همه اعضاء بدن مادر مقابل فرزندان از نظر شرعي، واجب نيست. بنابراين باز بودن سر و گردن، دستها و پاها و ساق پا اشكالي ندارد مرد و زني كه با هم محرمند (مانند خواهر و برادر) مي‎توانند به بدن يكديگر به آن مقدار كه در ميان محارم معمول است نگاه كنند، و در غير آن احتياط آن است كه نگاه نكنند.[1]
2. از نظر تربيتي و روان شناختي
امّا از نظر تربيتي، بايد بگوئيم كودك به راحتي رفتار و صداي مادر را تشخيص مي‎دهد و آنرا دنبال مي‎كند، رفتار مادر برايش كاملاً آشنا است و حافظه‎اش مملو خاطراتي از اين رفتارها مي‎باشد، كودك از رفتار و شكل آنها عكس برداري مي‎كند و در حافظة خود انبار مي‎كند.
پايه‎هاي اساسي رشد شخصيت كودكان و نوجوانان از طريق تقليد نهاده مي‎شود و اين شيوة تقليد، هم از راه شنيداري و هم از طريق بصري حاصل مي‎شود. تقليد و الگوپذيري از ويژگي هاي دوران كودكي است، كودك هر آنچه را كه ببيند براساس تقليد مي‎پذيرد، و مطابق آنها عمل مي‎كند، بدون اينكه از خوبي و بدي آن اطلاع داشته باشد.
چشم كودك، چون دريچه‎اي باز است كه مي‎بيند، ذهن كودك چون دوربين عكاسي است، كه هر چه مي‎بيند در آن منعكس شده و ثبت مي‎گردد.[2] بنابراين رفتار والدين بخصوص مادر تأثير فراواني بر روي كودكان دارد. كودك از مصالح و مفاسد امور اطلاعي ندارد و نمي‎تواند در كارهايش هدف‎گيري درستي داشته باشد، لذا تمام توجه‎اش به پدر و مادر و اطرافيان است، اعمال و حركات آنها را مشاهده مي‎نمايد و از آنان تقليد مي‎كند.[3]
كودك شكل پوشش مادر را تقليد مي‎كند اگر مادر هميشه با پوشش مناسب در مقابل فرزندان خود ظاهر شده باشد كه كودك هم سعي مي‎كند همان پوشش را از مادر تقليد كند. در دوران نوجواني كه نوبت به انتخاب مي‎رسد، سعي مي‎كند با مادر همانندسازي كند وهمان شيوه مادر را براي خود انتخاب كند.
يكي از اشتباهات بعضي والدين اين است كه تصور مي‎كنند بچه‎ها چيزي نمي‎فهمند لذا با پوشش نامناسب در جلو فرزندان خود ظاهر مي‎شوند. غافل از اينكه كودك آنچه را مي‎بيند در حافظة خود ضبط كرده و روزي نمونة آن را از خود بروز خواهد داد.
اگر از دوران كودكي بگذريم و وارد دوراني شويم كه فرزند كم كم بسوي دوران بلوغ نزديك مي‎شود، پوشش اطرافيان مي‎تواند در بلوغ زودرس او نقش مهمي داشته باشد. كودكي كه در سن قبل از نوجواني هر روز با بدن نيمه عريان مادر و خواهر مواجه است و قسمت‎ها برجستة بدن آنان را مشاهده مي‎كند، زمينة تحريك جنسي در او سريع‎تر و زيادتر است و آنچه را در خانواده مي‎بيند ناخودآگاه در كوچه و خيابان بر افراد ديگر منطبق مي‎كند و باعث مي‎شود زودتر از موعد مقرر علائم بلوغ جنسي در او ظاهر شود. هر چه كودك بزرگتر مي‎شود ضرورت رعايت اين موضوع بيشتر مي‎شود چون كودك بسوي بيدار شدن غريزة جنسي پيش مي‎رود و برخورد با پوشش نامناسب مادر و خواهر او را تحريك مي‎كند.
اما والدين کودک به عنوان زن و شوهر روابطی در فضای خانواده دارند که پوشش خاصی را می طلبد. اينکه خود را براي يكديگر بيارايند و … . از سوی ديگر می بايست نکات بالا را رعايت کنند. زيرا محرميت، ما را مجاز نمي سازد كه به هر گونه اي كه بخواهيم در حضور فرزندان خود آمد و شد داشته باشيم. بنابراين جمع ميان اين دو موضوع چگونه می تواند باشد؟
پاسخ به اين صورت است که مثلاً اگر خانمی عادت داشته باشد كه همه روز و همه وقت در حال آرايش باشد، طوري كه كودك از روزي كه چشم به زندگي گشوده مادرش را در چنان وضع و پوششی ديده است، در اين صورت مشكل آفرين نخواهد بود. البته توجه داريد که پوشش در اين صورت نيز بايد در چارچوب روابط مادر و فرزندی باشد نه مطابق با روابط زناشويي. اما دشواري به هنگامي است كه مثلاً خانمي در شبي خاص و ساعتي خاص خود را بيارايد، در اين صورت است كه ذهن كودك بدان مشغول می شود. و اين خطاي بزرگي براي پدر و مادر است كه با لباس هاي نامناسبي همچون شلوار كوتاه و ….. در حضور دختران و پسران خود ظاهر شوند. و اين خطا از حدود سنين پس از 8 سالگي كودك فوق العاده بزرگتر است. چرا كه براي برخي از كودكان در اين سنين تماشاي بدن برهنه و و پاي لخت تا حدودي لذت آور مي شود.
بنابراين بهتر است از همان دوران خردسالي عادتي در كودكان پديد آوريم كه ساعتي زودتر از پدر و مادر بخوابند و اين ضروري رشد وسلامت آنهاست و در اين مدت زن و شوهر، فرصتي براي بيان مسائل خاص زندگي و انجام رفتارهاي جنسي خود خواهند داشت.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:

1. ازدواج مكتب انسان سازي، دكتر سيدرضا پاك نژاد، انتشارات مؤسسه خيريه علمي و ديني اشكذرـ يزد.
2. نقش مادر در تربيت، دكتر علي قائمي، انتشارات اميري، تهران، 1368.
3. اسلام و تربيت كودكان، دكتر احمد بهشتي، ج 2، سازمان تبليغات، 1372.
4. آئين همسرداري، آيت الله ابراهيم اميني، تهران، سازمان تبليغات، 1367.

پاورقي ها:

[1] . مكارم شيرازي، ناصر، رساله توضيح المسائل، قم، انتشارات هدف، ص 424.
[2] . فرهاديان، رضا، آنچه والدين و مربيان بايد بدانند، قم، انتشارات رئوف، 1370، ص 38.
[3] . همان.

می خواهم فرزندم نماز خوان باشد (1)

برخی راهکارهای نماز خوان کردن کودکان :

•1.      فطرت

یکی از نیازهای فطری انسان ، نیاز به پرستشاست . امام علی (ع) فرمود : از هفت سالگی نماز را به فرزندان تان آموزش دهید ولی از وقتی به تکلیف رسیدند بر آنان جدی بگیرید.  متأسفانه ، بعضی از والدین به دلیل حساسیت نداشتن و اهمیت ندادن به مسائل دینی و بعضی به دلیل سخت گیری ها ، آموزش های غلط و نا آشنایی با سیره و روش معصومان و روش های تربیتی به گونه ای با کودک رفتار می کنند که آنان نسبت به مسائل دینی بی تفاوت ، کم رغبت و حتی متنفر می شوند . رسول خدا فرمود : وای بر فرزندان آخرالزمان از دست پدرانشان . گفته شد : یا رسول الله ! منظور شما پدران مشرکند؟ فرمود : خیر ، بلکه پدران مومنی که واجبات دینی را به فرزندان خود آموزش نمی دهند و اگر آنان خود بخواهند احکام دین را فرا گیرند ، ایشان جلوگیری می کنند و حال آنکه اگر کالایی به دست بیاورند ، از آنان راضی و خوشحال خواهند شدمن از ایشان بیزارم و آنان نیز از من بیزارند .

•2.     اختیار

کودک باید احساس آزادی کند. پیامبر(ص) با نرمخویی افراد را به دین اسلام دعوت کرد . به تجربه هم ثابت شده است که با زور و اکراه ، نمی توان کسی را هدایت کرد . خداوند می فرماید: افانت تکره الناس حتی یکونوا مومنین، پس آیا تو مردم را به اجبار وامی داریکه ایمان بیاورند؟ اگر بدون استفاده از دو حربه تهدید و تطمیع بتوانیم کودکان را به عقیده ای معتقد کنیم ، آن اعتقاد درونی خواهد شد یعنی اعتقادی که نه به خاطر جلب منفعت ، و نه ترس از قدردانی به وجود می آید . « و أمروا أهلک بالصلاه و اصطبر علیها ، و تو اهلت را به برپایی نماز بخوان و در این امر پایداری و صبوری پیشه کن .»

• 3. تدریج

امام جعفر صادق(ع) فرمود: وقتی کودک به سن سه سالگی رسید، از او بخواهید که هفت بار لااله الاالله را بگوید . سپس او را به حال خود واگذاریدتا به سن سه سال و هفت ماه و 20روز رسید در این هنگام ، به او آموزش دهید که هفت بار بگوید «محمد رسول الله» . سپس تا چهارسالگی او را آزاد بگذارید . در آن هنگام از وی بخواهید که هفت مرتبه عبارت :« صلی الله علیه وآله » را تکرار نماید. سپس تا پنج سالگی او را آزاد بگذارید. در این وقت اگر کودک دست راست و چپ خود را تشخیص داد او را در برابر قبله قرار دهید و سجده را به او بیاموزید ، در سن شش سالگی رکوع و سجده و دیگر اجزای نماز را به او آموزش دهید .وقتی هفت سال او تمام شد به او بگویید که دست و صورت خود را بشوید و وضو گرفتن را بیاموزید . سپس به او بگویید که نماز بخواند . آنگاه کودک را به حال خود واگذاریدتا نه سال او تمام شود …. در آن هنگام ، وضو گرفتن صحیح را به او بیاموزید و اورا به نماز خواندن وادارید … ادامه دارد…..

ـ بکوش در آبادانی دنیای خود ؛ چنان چه می­خواهی دائم در آن زندگی کنی . [امام علی (ع)]

ـ نشانه و مشخّصه­ی عاقل­ترین مردم ، خوش اخلاق­ترین آنهاست . [امام صادق (ع)]

ـ کسی که زبانش را حفظ کند ، خدا عیب او را می­پوشاند . [امام علی (ع)]

ـ قیمت و ارزش هرکس به اندازه­ی کاری است که به خوبی می­تواند انجام دهد . [امام علی (ع)]

ـ بالاترین ارزش برای انسان این است که راهی به شناخت خویش پیدا کند . [امام علی (ع)]

ـ کلمات ، حباب آبند و اعمال ، قطره­ی طلا . [ضرب­المثل شرقی]

ـ کار ، ریشه­های تلخ و میوه­های شیرین دارد . [ضرب­المثل آلمانی]

ـ نگارش اندیشه­ها ، سرمایه­ی آینده است . [ضرب­المثل اسپانیایی]

ـ چنان باش که بتوانی به هرکس بگویی : مثل من رفتار کن . [کانت]

ـ برای پیشرفت و پیروزی سه چیز لازم است : اوّل پشتکار ، دوّم پشتکار ، سوّم پشتکار . [لرد آدیبوری]

ـ میراثی گرانبهاتر از راستی و درستی نیست . [شکسپیر]

ـ زینت انسان در سه چیز است : علم ، محبّت ، آزادی . [افلاطون]

ـ کسی که حرف می­زند ، می­کارد و آنکه گوش می­دهد ، درو می­کند . [ضرب­المثل آرژانتینی]

کمترین فاصله از دشمنی تا دوستی : یک لبخند است .

کمترین فاصله از جدایی تا پیوند : یک قدم است .

کمترین فاصله از توقّف تا پیشرفت : یک حرکت است .

کمترین فاصله از عداوت تا صمیمیّت : یک گذشت است .

کمترین فاصله از شک تا پیروزی : یک شهامت است .

کمترین فاصله از عقب­گرد تا جهش : یک جهش است .

کمترین فاصله از نفرت تا علاقه : یک محبّت است .

کمترین فاصله از خسّت تا سخاوت : یک محبّت است .

کمترین فاصله از صلح تا جنگ : یک جرقّه است .

کمترین فاصله از آزادی تا زندان : یک غفلت است .

روزی لقمان به پسرش گفت : امروز به تو 3 پند می دهم که کامروا شوی :

 اول اینکه سعی کن در زندگی بهترین غذای جهان را بخوری!

دوم اینکه در بهترین بستر و رختخواب جهان بخوابی

و سوم اینکه در بهترین کاخها و خانه های جهان زندگی کنی

پسر لقمان گفت ای پدر ما یک خانواده بسیار فقیر هستیم

 چطور من می توانم این کارها را انجام دهم؟

 لقمان جواب داد:

 اگر کمی دیرتر و کمتر غذا بخوری هر غذایی که میخوری طعم بهترین غذای جهان را می دهد .

 اگر بیشتر کار کنی و کمی دیرتر بخوابی در هر جا که خوابیده ای احساس می کنی بهترین خوابگاه جهان است .

 و اگر با مردم دوستی کنی و در قلب آنها جای می گیری و آنوقت بهترین خانه های جهان مال توست

نگاه اجمالی

بدون شک یکی از مهمترین و موثرترین دوران زندگی آدمی دوران کودکیاست . دورانی که در آنشخصیت (Personality)  فرد پایه‌ریزی شده وشکل می‌گیرد . امروزه این حقیقت انکارناپذیر به اثبات رسیده است که کودکان در سنینپایین (طفولیت) فقط به توجه و مراقبت جسمانی نیاز ندارند، بلکه این توجه باید همهابعاد وجودی آنها شامل رشد اجتماعی ، عاطفی ، شخصیتی و هوشی را در بر گیرد . اینابعاد عوامل تعیین کننده و اساسی یک انسان هستند که از دوران کودکی پایه‌گذاری وشکل می‌گیرند.

اهمیت روان شناسی کودک

روان شناسی کودک اهمیت خود را از کودک می‌گیرد ، چراکه دوران کودکی انسان اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد . شاید نگاهی به دوران کودکی انسان وتوانائی های نوزاد انسان در مقایسه با سایر موجودات اهمیت این دوران را آشکارتر‌سازد . نوزاد انسان در میان سایر موجودات عالم طولانی‌ترین زمان را نیاز دارد کهقابلیت‌ها و توانائی های خود را پرورش و آشکار سازد . در واقع انسان حدود 18 سال اولزندگی خود را در حال رشد و تکامل در ابعاد مختلف است و این زمان طولانی و با‌اهمیتی در زندگی انسان است.

از طرف دیگر ، نوزاد انسان با کمترین توانایی‌هاو امکانات (نظیربازتابها)به دنیا می‌آید و به مراقبت زیادو شدیدی نسبت به سایر موجودات نیاز دارد (برای مثال در نظر بگیرید که چگونه گوساله‌یگاو پس از به دنیا آمدن روی پای خود می‌ایستد ، ولی نوزاد انسان حتی نمی‌تواند سرخود را راست نگه دارد) . این مراقبت توسط پدر و مادر در وهله‌ی اول و توسط اطرافیان وجامعه در وهله‌ی دوم اعمال می‌شود ، ولی این مراقبت بدون آگاهی ، دانش و آموزششیوه‌هایفرزند‌پروریصحیح امکان ندارد و اهمیت روانشناسی کودک نیز از این دو موضوع (زمان طولانی رشد کودکی و شیوه‌های صحیحفرزند‌پروری) ناشی می‌شود.

اهداف روان شناسی کودک

روان شناسی کودک به عنوان یکی از زیر‌مجموعه‌های« روان شناسی رشد »با هدف نگاه دقیق و علمی بهکودک و نیازهای او و یافتن شیوه‌های صحیح پرورشی و آموزشی کودک از اولین سالهایتاسیس روان شناسی علمی مورد توجه بوده است . (البته موضوع کودک و مسائل مربوط به اوهمیشه مورد توجه بوده است). در طول این سالها روان‌شناسان زیادی نظیرژان پیاژه (Jean Piaget) ،استانلی هال (Stanley Hall) به مطالعه وتحقیق در مورد جنبه‌های مختلف رشد کودک پرداخته‌اند.

موضوعات مورد مطالعه در روان شناسی کودک

مطالعه در مورد جنبه‌های مختلف رشد کودک

رشد یک فرایند چند بعدی است . اینرشد شامل رشد جسمی ، رشد زبانی ،رشد عاطفی،رشد شناختی(Cognitive Development)  ،رشد اجتماعی،رشد اخلاقیورشد شخصیتیاست و توجه به مطالعه در موردتمام این جنبه‌ها یکی از اهداف روان شناسی رشد است . اهمیت این توجه به تمام ابعادرشدی باعث آگاهی و شناختی متعادل و چند‌بعدی در مورد کودک می‌شود و والدین و سایرافراد مرتبط با کودک را در درک و رفتار صحیح با کودک یاری می‌نماید.

مطالعه در مورد نیازهای کودک در سنین مختلف

کودکان دارای نیازهای (Needs) متعددی هستند و در سنین مختلف یکی یا چند مورد از این نیازها در مقایسه با سایرنیاز در اولویت می‌باشد . برای مثال ، در مرحله‌ی نوزادی (صفر تا دو سالگی) نیازهایجسمانی در اولویت قرار دارد . در حالی که در دوران نوجوانی (سنین بعد از 12 سالگی)نیاز بهاستقلال فردیدر اولویت می‌باشد.

مطالعه در مورد شیوه‌های صحیح فرزند‌پروری

شیوه‌های صحیح فرزند‌پروری ،نحوه تعامل و روابط مناسب با فرزندان از مهمترین موضوعات برای روان شناسان کودکمی‌باشد . بیشتر پدر و مادرها فرزند‌پروری را کاری ساده تلقی می‌کنند و بر این باورهستند که هر کسی می‌تواند از عهده این امر برآید . (البته این دیدگاه بیشتر دروالدین بدون فرزند دیده می‌شود) اما فرزند‌پروری نیاز به آگاهی و آشنایی با نحوهعملکرد و اصول آن دارد و تحقیقات حوزه روان شناسی کودک اصول و روشهای متعددی رامتناسب با سنین مختلف یافته است.

مطالعه در مورد مقابله با برخی مشکلات رفتاری _ روانی دوران کودکی

کودکاننیز همچون بزرگسالان دچارآشفتگی‌های روانی _ رفتاریمی‌شوند و اینمسئله باعث تحقیقات و مطالعات دامنه‌داری در زمینه انواع این آشفتگی‌ها و تفاوتآنها با آشفتگی های رفتاری _ روانی بزرگسالان و همچنین شیوه‌های درمانی این آشفتگیهاشده است . برخی ار این مشکلات و آشفتگیهای رفتاری _ روانی کودکان عبارتند از :اُتیسم (Otism) ،اختلالاتیادگیری ،اختلالات توجه،اختلالات دفعی، ناخن جویدن و… .

شما زنان ، آگاهانه یا ناآگاهانه با رفتار خاصی که با مردهای زندگی‌تان دارید ، آنان را تضعیف کرده و از آنها افراد بدی می‌سازید .

در اینجا منظور این نیست که تمامی مشکلات روابطتان تقصیر خود شماست و یا اینکه رفتار شماست که بد است و یا اینکه مردها نیازی به تغییر ندارند . آنچه در اینجا سعی در بیان آن داریم ، این است که نحوه‌ی رفتارِ ما زن‌ها با مردها پنجاه درصد از مشکل را تشکیل می‌دهد .

بسیاری از رفتارهایی که به ما آموزش داده‌اند تا زنانِ مهربان و آکنده از عشق و محبّتی باشیم ، درست همان رفتارهایی هستند که برای روابط ما با مردها مضرّ و مخرّب هستند .

البتّه چنین نیست که ما این اشتباه‌ها را آگاهانه مرتکب می‌شویم . این الگوهای رفتاری برخی از ماست که به وسیله‌ی مادران ، مادربزرگ‌ها و مادرِ مادربزرگ‌هایمان آموزش داده شده است ؛ امّا هنگامی که این عادت‌ها و روش‌ها را در دنیای امروزی به کار می‌بریم ، احساس بدی به ما زن‌ها می‌دهند و باعث می‌شوند مردهای زندگی‌مان رفتار بدی با ما داشته باشند .  

پنج اشتباه بزرگ که زنان در رابطه با مردان مرتکب می‌شوند :

1.        1. زنان در حق مردان ، مادری می‌کنند و با آنان مانند بچّه رفتار می‌نمایند .

2.        2. زنان خود و ارزش‌هایشان را زیر پا می‌گذارند و در مقایسه با مردها ، خودشان را در مقام دوم قرار می‌دهند .

3.        3. استعدادها و توانایی‌های خود را دست کم می‌گیرند و یا گاهی اوقات آن را مخفی می‌کنند .

4.       4. زنان از موضع ضعف برخورد می‌کنند .

5.        5. زنان هنگامی که نیازهایشان را از مردها مطالبه می‌کنند ، به مانند دختربچّه‌ها رفتار می‌نمایند .

منبع : کتاب رازهایی درباره مردان که هر زنی باید آنها را بداند ، نوشته باربارا دی آنجلیس ، ترجمه هادی ابراهیمی ، تهران ، انتشارات نسل نواندیش

مادر مهديس از دروغ گفتن­هاي زياد دخترش كلافه شده و در دور هم نشيني­هاي دوستانه­اي كه با ديگر مادران دارد از اين مسئله به عنوان مشكل رفتاري كودكش ياد مي­كند.

از طرف ديگر مادر امير از زودرنجي فرزندش شكايت دارد . مادر فرزاد هم….  خلاصه از اين درد دل­ها زياد است.

كودكان ، دنياي پر رمز و رازي دارند و به همين خاطر است كه محقّقان علوم رفتاري بيكار ننشسته­اند
آنها به دنبال ريشه­هاي رفتارهاي نابهنجار كودكان و راه­هاي برخورد درست با آن مي­گردند . مشكلات رفتاري كودكان در سنين مدرسه كه گاهي نتيجه­ی اجتناب ناپذير فقر ، جهل ، نابساماني­هاي خانوادگي و كاستي­هاي فرهنگي است ، بي­ترديد مانع رشد و بالندگي آنان است و به همين دليل پيشگيري و درمان اين مشكلات بي­اندازه اهمّيّت دارد . اين مقاله به برخي مشكلات رفتاري شايع كودكان و راه­هاي مقابله با آن توجّه دارد:

فرار از مدرسه

طبق تعريف فرار از مدرسه يعني كودك به قصد مدرسه رفتن از منزل خارج مي­شود ولي به جاهاي ديگري غير از مدرسه مي­رود و يا پس از ورود و گاهي پس از ماندن مختصري در مدرسه بدون هماهنگي با معلّمان از آنجا بيرون مي­رود.
بسياري از كودكان فراري از مدرسه احتمالاً متعلّق به خانواده­هاي از هم گسيخته و يا داراي والدين و خواهر و برادران بزهكار هستند . عدّه­اي هم بر اثر تغيير مكرّر مدرسه و يا رد شدن از مدرسه بيزار مي­شوند . اين مشكل اخير كه در پسران بيش از دختران مشاهده مي­شود ، گاهي نشانه­اي است از وجود اشكال در برنامه­هاي مدرسه و گاهي علامت ناسازگاري كودك است . لذا درمان آن مستلزم اقدام در هر دو زمينه­ی مذكور است.

هراس از مدرسه

هراس از مدرسه با گريز از آن تفاوت دارد . مدرسه­گريزان معمولاً به تناوب از مدرسه غايب مي­شوند و پدر و مادرشان از موضوع اطّلاعي ندارند . درحالي كه در هراس از مدرسه كودك معمولاً به طور پيوسته و طيّ دوره­هاي طولاني به مدرسه نمي­رود و والدين از نرفتن به مدرسه و ماندن او در خانه آگاهي دارند.

مدرسه­گريزان بر عكس كودكاني كه از مدرسه هراس دارند ، معمولاً شاگرداني تنبل­اند كه به ساير اختلال­هاي رفتاري مثل دروغگويي هم دچارند . مطالعات انجام شده نشان مي­دهد كه هراس از مدرسه در كمتر از يك درصد كودكان مشاهده مي­شود.

رايج­ترين تصوّري كه درباره­ی هراس از مدرسه وجود دارد ، اين است كه مادر و كودك به گونه­اي شديد به يكديگر وابسته­اند.

وابستگي شديد كودك اين ترس را در او به وجود مي­آورد كه امكان دارد براي خود يا مادرش اتّفاقي روي دهد و لذا ماندن كودك در خانه نيازها و اضطراب­هاي هر دو را برطرف مي­كند . سعي در كاهش اضطراب جدا شدن از مادر يا اضطراب محيط واقعي مدرسه در رأس فعّاليّت­هاي درماني در اين اختلال است.

كمرويي و انزواطلبي

كمرويي و انزواطلبي از جدّي­ترين مشكلات كودكان است . انزوا و دوري از دوستان و همسالان در اوايل زندگي كودك را در معرض خطر ناسازگاري­هاي بعدي قرار مي­دهد . كودكان انزواطلب هر چند براي والدين و معلّمين خود هيچ‌گونه ناراحتي ايجاد نمي­كنند . ولي به سبب رنج ناشي از احساس ناامني پيوسته به دنياي درون خويش پناه مي­برند و به مرور از اجتماعي شدن فاصله مي­گيرند . چه بسا بعضي از آنان به بيماري­هاي رواني هم دچار شوند.

ادامه »

چهار شمع به آرامی می­سوختند و با یکدیگر زندگی می­کردند .

محیط به قدری آرام بود که گفتگوی شمع­ها شنیده می­شد .

اوّلین شمع می­گفت : من « دوستی » هستم ؛ امّا هیچ­کس نمی­تواند مرا شعله­ور نگاه دارد و من ناگزیر خاموش خواهم شد .

شمع دوستی کم نورتر و کم نورتر شد و خاموش گشت .

شمع دوّم می­گفت : من « ایمان » هستم ؛ امّا اغلب سست می­گردم و خیلی پایدار نیستم .

در همین هنگام نسیمی آرام وزیدن گرفت و او را خاموش کرد .

شمع سوّم با اندوه شروع به صحبت کرد : من « عشق » هستم ولی قدرت آن را ندارم که روشن بمانم . مردم مرا کنار می­گذارند و اهمیت مرا درک نمی­کنند . آنها حتی فراموش می­کنند که به نزدیکان خود عشق بورزند !

و بی­درنگ از سوختن باز ایستاد .

در همین لحظه کودکی وارد اتاق شد . چشمش به شمع­های خاموش افتاد و گفت : شما چرا نمی­سوزید ؟ مگر قرار نبود تا انتها روشن بمانید .

و ناگهان به گریه افتاد .

با گریه­ی کودک ، شمع چهارم شروع به صحبت کرد و گفت : نگران نباش ! تا زمانی که شعله­ی من خاموش نگردد ، شمع­های دیگر را روشن خواهم کرد .

من « امید » هستم .

کودک با چشم­هایی که از شادی می­درخشیدند ، شمع امید را در دست گرفت و     « دوستی » ، « ایمان » و « عشق » را شعله­ور ساخت .  

شمع « امید » زندگی شما ، هرگز خاموش نگردد

تا همیشه آکنده از

« دوستی ، ایمان و عشق »

باشید .

1. كنجكاوی را دنبال كنید :

“من هیچ استعداد خاصی ندارم . فقط عاشق كنجكاوی هستم”

چگونه كنجكاوی خودتان را تحریك می كنید ؟

من كنجكاو هستم ، مثلاً برای پیدا كردن علّت اینكه چگونه یك شخص موفّق است و شخص دیگری شكست می خورد .

به همین دلیل است كه من سال­ها وقت صرف مطالعه­ی موفّقیت كرده­ام .

شما بیشتر در چه مورد كنجكاو هستید ؟

پیگیری كنجكاوی شما رازی است برای رسیدن به موفّقیت .

2. پشتكار گرانبها است :

“من هوش خوبی ندارم ، فقط روی مشكلات زمان زیادی می­گذارم”

تمام ارزش تمبر پستی توانایی آن به چسبیدن به چیزی است تا زمانی كه آن را برساند .

پس مانند تمبر پستی باشید و مسابقه­ای كه شروع كرده­اید را به پایان برسانید .

با پشتكار می­توانید بهتر به مقصد برسید .

3. تمركز بر حال :

“مردی كه بتواند در حالی كه غذا می خورد ، با ایمنی رانندگی كند ، از لذّت  غذا خوردن  آن­طور كه سزاوار آن هست ، بهره نمی­برد”

پدرم به من می­گفت نمی­توانی در یك زمان بر ۲  اسب سوار شوی .

من دوست داشتم بگویم تو می­توانی هر چیزی را انجام بدهی امّا نه همه چیز .

یاد بگیرید كه در حال باشید و تمام حواستان را بدهید به كاری كه در حال حاضر انجام می­دهید .

انرژی متمركز ، توان افراد است ، و این تفاوت پیروزی و شكست است .

ادامه »

1.        برای امتحان ، خوب آماده شوید .

2.       در صورت امکان حین مرور کردن مطالب ، از خودتان امتحان بگیرید .

3.       یک سبک زندگی سالم داشته باشید : به حدّ کافی بخوابید ، خوب تغذیه کنید ، ورزش کنید و به اندازه­ی قابل قبولی تعامل اجتماعی داشته باشید .

4.       حین شرکت در امتحان به طور مثبت فکر کنید ، مثل « من می­توانم در این امتحان خوب عمل    کنم » .

5.       اگر فکر می­کنید که خیلی زیاد نگران هستید و خودتان را با همسالانتان مقایسه می­کنید یا به اظهارنظرهای دیگران در مورد عملکردتان در امتحان فکر می­کنید ، سعی می­کنید فکر خود را متوقّف کنید .

6.       شب قبل از امتحان ، پیش از اینکه به رختخواب بروید ، مطمئن شوید هر چیزی را که نیاز خواهید داشت ، آماده کرده­اید .

7.       به موقع به جلسه­ی امتحان بروید ، نه خیلی زود و نه خیلی دیر .

8.      از همکلاسی­هایی که اضطراب ایجاد می­کنند و سکون و ثبات شما را به هم می­زنند ، پرهیز نمایید .

9.       در مورد سؤالات امتحانی ، قبل از شرکت در امتحان با سایر دانش­پژوهشان صحبت نکنید .

10.      در اتاق امتحان ، جایی بنشینید که تا حدّ ممکن کمتر حواستان پرت می­شود .

ادامه »

§         همواره به خاطر داشته باشید « یاد خدا آرام‌بخش دل­هاست » پس به خدا توکّل نمایید .

§         تلاش نمایید به موضوع درسی تسلّط پیدا کرده و آمادگی کامل داشته باشید .

§         پس از یک ساعت مطالعه ، حدود 15 دقیقه استراحت نمایید .

§         وقت خود را به گونه­ای تنظیم نمایید که حدّاقل نیم ساعت قبل از امتحان در محلّ حاضر باشید .

§         به خودتان تلقین مثبت کنید که از عهده­ی امتحان و پاسخ به سؤالات برمی‌آیید .

§         در ایّام امتحانات ، تلاش نمایید از مواجهه به مسائل و موقعیّت­های تنش­زا اجتناب کنید .

§         بعد از انجام یک امتحان موفّق ، برای خود پاداش در نظر بگیرید و از تلاش خود قدردانی نمایید .

§         به خاطر داشته باشید که اضطراب بیش از حد ، در اندیشه رسوب پیدا کرده ، رفتار ، شناخت ، عاطفه و حتّی شرایط جسمانی فرد را مختل می­سازد و این همان بُعد منفی اضطراب است که فرد از رویارویی درست با مشکلات و موفّقیّت­های جدید باز می­دارد .

باشگاه خبرنگاران : یک جامعه­شناس گفت : افزایش سنّ ازدواج یکی از پدیده‌های نوظهوری است که سلامت جامعه را به خطر می‌اندازد . قرائی مقدّم ، جامعه‌شناس و آسیب‌شناس حوزه‌ی اجتماعی اظهار داشت : این ناهنجاری اگر نگوییم یک بحران ، به طور قطع یک دغدغه‌ی جدّی جامعه است که به ایجاد خلل در کارکرد اصولی و مثبت خانواده و سستی کانون و کیان آن می‌انجامد . نقش خانواده در رشد و توسعه‌ی جامعه ، بدیهی است و خلل در آن می‌تواند بهداشت روانی و عاطفی جامعه را متزلزل کند و جرایم اجتماعی و فسادهای اخلاقی را افزایش دهد . چنین جامعه­ای شادابی و نشاط لازم را ندارد و سطح خلّاقیّت‌ها و نوآوری‌ها نیز در آن کاهش پیدا می‌کند . این آسیب‌شناس حوزه‌ی اجتماعی در ذکر اقدام‌های مؤثّر برای پیشگیری و بهبود چنین عارضه‌ای گفت : توجّه بیشتر خانواده به این امر و تشویق و تسهیل شرایط ازدواج جوانان و پایین‌آوردن سطح مطالبات و رفاه‌طلبی‌های افراطی ، عوامل بسیار مؤثّر در جلوگیری از افزایش سنّ ازدواج محسوب می‌شوند .

                                                        منبع : روزنامه افق خانواده

پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله و سلم )میفرمایند:

فرزندانتان را بر سه ویژگی تربیت کنید ، محبّت پیامبرتان ، محبّت اهل بیت او و قرآن ، زیرا که حاملان قرآن در سایه­ی خدایند درآن روزی که هیچ سایه­ای جز سایه­ی خدا نیست و در کنار پیامبران و برگزیدگان او جای دارند .

کتاب شهاب قبس ، ص51

هارون‌الرّشید به امام موسی کاظم (علیه السّلام) نامه نوشت مرا با سخن کوتاهی موعظه کن . امام (علیه السّلام) در پاسخ چنین نوشت : در هر آنچه می‌بینی ، حادثه‌ای نهفته است . ²

چنان که ذکر شد ، مطابق با جهان‌بینی الهی ، در و دیوار و زمین و آسمان و همه چیز با ما حرف می‌زند . به عبارت دیگر تمام پدیده‌ها ، ظاهری دارند و باطنی . سخنگویی ظواهر از بواطن ، می‌شود موعظه ؛ و شنیدن سخن پدیده‌ها ، با عبور از ظاهر و باطن ، می‌شود عبرت .

و عبرت‌گیری کار ماست ، کار دشوار اندیشه . و با این اندیشه و عبرت‌گیری است که موعظه کارگر و مؤثّر می‌شود . امّا اگر دنیا را دارای ظاهر و باطن ندانیم و یا از این ظواهر به دنبال باطنی نباشیم ، اهل غفلت خواهیم بود .

« یَعلَمُونَ ظَاهِراً مِنَ الحَیَاهِ الدُّنیَا وَ هُم عَنِ الاَخِرَهِ هُم غَافِلُونَ » . ³  

پس چنین رابطه و زنجیره‌ای وجود دارد :

آیات ـ اندیشه ـ عبرت .

آیات ـ عدم اندیشه ـ غفلت

کارِ دشوار و حلقه‌ی مفقوده ، همان حلقه‌ی وسطی است : اندیشه !

قرآن کریم می‌فرماید این چنین خداوند آیات خود را برای شما تبیین می‌کند شاید بیندیشید . « کَذَالِکَ یُبَیِّنُ اللهَ لَکُمُ الآیَاتِ لَعَلَّکُم تَتَفَکَّرُونَ » . ⁴

و امام صادق (علیه السّلام) فرمود : بیشترین عبادت ابوذر که رحمت خدا بر او   باد ، اندیشیدن و عبرت‌گرفتن بود . ⁵

و احادیث فراوانی که عبادت ، به زیادی نماز و روزه نیست ، بلکه به تفکّر است ، و ساعتی تفکّر از هفت سال یا هفتاد سال بهتر است .

اگر قدری بیندیشیم ، مشمول دعای خیر امیر مؤمنان علی (علیه السّلام) می‌شویم که فرمود : رحمت خدا بر آن انسانی باد که بیندیشد و عبرت گیرد ، و عبرت گیرد و بینا شود . ⁶

رحمت خدا که در حدیث فوق از آن یاد شده ، چیز عجیب و غریبی نیست . همان نتایج اندیشه و عبرت است که آن حضرت در حدیث دیگری فرمود : هر که زیاد عبرت   گیرد ، کمتر بلغزد . ⁷

و فرمود : عبرت گرفتن ، عصمت و مصونیّت (از گناه و خطا) به بار می‌آورد .

چه رحمتی بالاتر از این ! ⁸

ـــــــــــــــــــــــــــــ

2. بحارالانوار ، ج 71 ، ص 324

3. سوره روم / 7

4. سوره بقره / 219

5. الخصال ، ج 1 ، ص 42

6. غررالحکم ، 5206

7. همان ، 8056

8. همان ، 879

تا ملاقات خدا راهی در پیش است که باید گام به گام و پله پله پیموده شود ، با پای عمل.

یادمان باشد که هنوز در پله‌ی اوّل هستیم .

حکایتی از دفتر ششم مثنوی مولانا :

حکایت آن شخص که در بغداد خواب دید که آنچه می‌طلبی به مصر وفا شود . آنجا گنجی است در فلان خانه . چون به مصر آمد کسی گفت : من خواب دیده‌ام که گنجی است به بغداد در فلان خانه « خانه‌ی همین شخص ! » آن شخص فهم کرد که آن گنج در مصر گفتن ، جهت آن بود که او را یقین کنند که در غیر خانه‌ی خود نمی‌باید جستن . ولیکن این گنج یقین ، جز در مصر حاصل نشود ! حکابت واقعی زیر هم ، نسخه‌ی امروز ماجراست :

کسی زیر بار سنگین مشکلات اقتصادی بود . این در و آن در می‌زد برای وام گرفتن . این مرکز قرض الحسنه ، آن بانک و … امّا موفّق نمی‌شد . از یک طرف هم همسرش اصرار می‌کرد که حوض قدیمی وسط حیات را خراب کن . و این مرد که دنبال وام و پول بود به سخن همسر خود گوش نکرد بالاخره ناچار شد آن خانه را بفروشد . کسی خانه را خرید و تصمیم گرفت حوض وسط حیات را خراب  کند . اوّلین کلنگی که زد ، صدای جرینگ جرینگ بلند شد ! خمره‌ی پر از سکّه‌های طلا ! بله ! از خود بطلبد هر آنچه خواهی که تویی ، و به قول حافظ :

سال‌ها دل طلب جام جم از ما می‌کرد

وآنچه خود داشت ز بیگانه تمنّا می‌کرد

صاحب خانه خمره‌ی سکّه‌ها را با خوشحالی برداشت . امّا فکر نکرد که اگر بیشتر زمین را حفر کند به خمره‌ی بزرگ‌تری می‌رسد و اگر بیشتر و بیشتر حفر کند ، به چاه نفت می‌رسد .

حکایت ، حکایت زندگی خود ماست که برای رسیدن به ثروت یا علم یا معنویّت ، این در و آن در زده‌ایم و نتیجه نگرفته‌ایم . گرچه تجربه کرده‌ایم که تمام موفّقیّت‌ها از درون خودمان می‌جوشد ، امّا دریغ از یک کلنگ اندیشه ! و یا اگر کلنگی زده‌ایم به اوّلین دستاورد بسنده کرده‌ایم و به سرابی سیراب شده‌ایم . دریغ . دریغ . از این همه غفلت .

این تعبیر منسوب به امیر مؤمنان علی (علیه السّلام) است که « تو گمان می‌کنی جرم و جسم کوچکی هستی ؟

در حالی که در درونت عالم بزرگی نهفته است » . ¹

ـــــــــــــــــــــــــــــ

1. الاربعین ، الشیخ الماحوزی ، ص 281

حکمت 364 نهج البلاغه :

به جابر بن عبدالله انصاری فرمود : ای جابر برپایی دین و دنیا به چهار چیز است : بخشنده ای که به احسان خویش بخل نورزد ، و فقیری که آخرت خود را به دنیا نفروشد .

بنابراین هرگاه عالم علمش را ضایع کند جاهل از یاد گرفتن ننگ دارد و هرگاه ثروتمند در انفاق و احسان بخل ورزد ، فقیر آخرتش را به دنیا می فروشد .

ای جابر ، کسی که از نعمت های الهی فراوان برخوردار است ، مراجعین نیازمند در بین مردم به او فراوانند . پس اگر کسی در آن نعمت ها برای خدا کار کند خداوند نعمت ها را برایش پایدار نگه دارد و آنکه آن نعمت ها را آن طور که واجب است به مصرف نرساند ، نعمت را از او می گیرد و نابود می کند .

 روش صحیح مطالعه درسی

ـ مرحله پیش خوانی
ـ مرحله طرح سؤال
ـ مرحله خواندن
ـ مرحله به خود پس دادن
ـ مرحله آزمون

تنظیم برنامه

ـ مرحله مطالعه را به شکلی طراحی کنید که در مقابل حوادث غیرقابل پیش بینی انعطاف پذیر باشد .
ـ برای یک زمان محدود ، برنامه ریزی زیادی نداشته باشید .
ـ مطالعه مطالب پیچیده تر را در ساعاتی که کارایی بیشتری دارید ، انجام دهید .
ـ اوقات « غیر مولّد (کم انرژی) » خود را به کارهای آسان تر اختصاص دهید .
ـ مطالب بسیار مشابه را با هم مطالعه نکنید .
ـ در برنامه مطالعه یک روز ، دروس متفاوتی گنجانده شود .
ـ به خود استراحت بدهید ( برنامه یادگیری فاصله ای ، به نسبت یادگیری فشرده بازده کمتری دارد) .
ـ زمان مناسب مطالعه نباید طولانی باشد . یک ساعت بیشتر نباشد .
ـ هرگز مطالعه را به شب امتحان موکول نکنید .
ـ ضمن مطالعه فعّال باشید ، یادداشت برداری و خط کشیدن زیر مطالب مهم ،موجب افزایش تمرکزحواس می‌شود.
ـ پس از خاتمه کلاسها ، مواد آموزشی را مرور کنید و به رفع ابهام های آن بپردازید تا بازده یادگیری شما افزایش یابد .

(شاد زی ای یار خوش سودای من)

1.   هرگز خودتان را در آخرین اولویت قرار ندهید .

2.   در کنار شکست‌ها از موفقیت‌هایی که کسب کرده‌اید نیز آگاهی داشته باشید .

3.   هر روز نعمت و آن‌چه را که خداوند سبحان در زندگی به شما ارزانی داشته مرور کنید .

4.   یادتان باشد صدایی که به شما می‌گویدنمی‌توانید همیشه دروغ است .

5.   قلب خود را به روی مشکلات زندگی آن‌چنان نبندید که از موهبت‌های آن غافل شوید .

6.   به جای افزایش نیازهای خود ، خواسته‌هایتان را کم کنید .

7.   به خاطر اشتباهاتی که مرتکب شده‌اید ، بزرگ یا کوچک ، خودتان را ببخشید .

هرگز این فکر را به خود راه ندهید که اعتماد به نفس ندارید . همیشه سعی کنید فکرهای مثبت و والایی

داشته باشید . اگر خودتان فکر کنید که اعتماد به نفس ندارید ، چه طور انتظار دارید که دیگران فکر

کنند که شما اعتماد به نفس دارید .

1.        در مقابل آینه بایستید و از خودتان تعریف کنید .

هر روز صبح چند دقیقه این کار را انجام دهید . سعی کنید هنگام نگاه کردن در آینه به موارد مثبت چهره خود نگاه کرده و از آن تعریف کنید . این کار در کسب اعتماد به نفس بسیار مؤثّر است .

2.       در حال ، زندگی کنید .

اگر در حال زندگی کنید و تمام انرژی خود را متوجه زندگی در لحظه نمایید ، فردای شما هم تضمین خواهد شد . اگر عمر خود را در حسرت دیروز با نگرانی فردا سپری کنید ، لحظه ها را از دست خواهید داد و این به معنی از دست دادن فردا نیز می باشد .

3.      دست دادن خود را محکم تر کنید .

شُل و وارفته دست ندهید ، به خصوص اگر نظامی هستید . محکم و قدرتمند دست بدهید و همچنین گرم و صمیمانه .

4.        به موفقیّت های خود نگاهی بیندازید . 

از موفقیبت هایی که تاکنون داشته اید ، برای خود لیست تهیّه کرده و هر از چند گاهی ، نگاهی به آن بیندازید .

5.       به خودتان تبریک بگویید .

حتی از گفتن جمله هایی مانند شب بخیر و دوستت دام به خود امتناع نورزید . حتی برای خود جشن تولد بگیرید و در کل به خودتان برسید .

6.       نه گفتن را یاد بگیرید .

بسیاری از افراد ، قدرت نه گفتن را ندارند و این مورد برای آنها مشکلاتی را ایجاد نموده است . اگر پیشنهاد یا درخواستی به شما می شود که میل ندارید ، آن را نپذیرید . با قاطعیّت اما با احترام بگویید : « نه » .

      اغلب اوقات در مورد یک موقعیّت با یک شخص دچار توهماتی می شویم که درست نیستند . اگر شک و تردید و سؤالی برای شما پیش بیاید و آنرا رفع نکنید ، این شک و تردید روی رفتار شما تأثیر می گذارد .

7.      فکر کنید که اعتماد به نفس بی نظیری دارید .

هرگز این فکر را به خود راه ندهید که اعتماد به نفس ندارید . همیشه سعی کنید فکرهای مثبت و والایی داشته باشید . اگر خودتان فکر کنید که اعتماد به نفس ندارید ، چه طور انتظار دارید که دیگران فکر کنند که شما اعتماد به نفس دارید .

8.      سرعت راه رفتن خود را بیشتر کنید .

کسی که اعتماد به نفس دارد ، گام های مستحکم بر می دارد و هدفمند راه می رود . قوی ، قدرتمند و پر انرژی باشید .

9.       سر خود را بالا نگه دارید .

این کار باعث می شود جریان خون از قلب به مغز (خون شریانی) و از مغز به قلب (خون وریدی) به آسانی انجام پذیرد . حجم ریه ها افزایش یابد و در واحد زمان ، اکسیژن بیشتری با خون مبادله شود . راه های هوایی از قبیل نای ، نایژه ها ، حلق و بینی تا حدودی در یک امتداد قرار گیرند و تنفّس ، راحت تر شود ، میزان دید بیشتر شود ، به برازندگی ظاهری شخص کمک کند و از همه مهم تر ، اعتماد به نفس شخص را زیاد می کند .

10.      با ترس خود رو به رو شوید .

مطمئن باشید چیزی که از آن ترس دارید به آن بدی که شما فکر می کنید ، نیست . رو به رو شدن با آنچه شما از آن می ترسید ، باعث افزایش اعتماد به نفس می شود .

11.     صحبت کنید .

اغلب اوقات در مورد یک موقعیّت با یک شخص دچار توهماتی می شویم که درست نیستند . اگر شک و تردید و سؤالی برای شما پیش بیاید و آنرا رفع نکنید ، این شک و تردید روی رفتار شما تأثیر می گذارد .

12.    مغلوب نشوید .

با یک تجربه ناموفّق مغلوب نشوید . به این فکر کنید که آیا هیچکس قبل از موفقیّت شکست نخورده است . تنها چیزی که احتیاج دارید یک راه متفاوت است .

13.   عذرتراشی نکنید .

شایع ترین بهانه ای که می تواند در برابر هر تعبیر مثبتی آورده شود ، این است که من ذاتاً این طور هستم (یعنی اعتماد به نفس ندارم) یا من این طور بزرگ شده ام .

14.     اجتماعی باشید .

در واقع خودباوری و اعتماد به نفس ریشه در ارتباط با دیگران دارد . این افراد می اموزند که در درون اجتماع ، برخی از افراد توانایی هایی بیشتر از آنها و برخی دیگر توانایی های کمتر آنها دارند .

به فعالیت هایی ملحق گردید که همواره در ارتباط با دیگران باشید مانند : باشگاه ، کلاس های ورزشی ، انجمن های دانشجویی و کلوپ های تفریحی . در این محیط ها همواره باید اجتماعی بوده و با مردم معاشرت کنید . پس از مدتی خواهید دید ارتباط با دیگران برایتان عادی و راحت   می شود . 

15.    از طرد شدن نترسید .

یکی از عامل های اصلی در اعتماد به نفس پایین ، ترس از عدم پذیرش (طرد شدن) است . آنچه را که فکر می کنید درست است انجام دهید . به یاد داشته باشید این انتظار اشتباهی است که بخواهیم همیشه مورد پذیرش و تأیید دیگران باشیم .

16.    نگرش مثبت داشته باشید .

سعی کنید به موفقیت ها و نکات قدرت خود فکر کنید . اعتماد به نفس پایین ، تردید و دودلی هنگامی رخ می دهد که شما به عیوب و نقایص خود فکر می کنید . در عوض ، افکارتان را به شخصی که در حال گفت و گو با او هستید ، متمرکز کنید . به این ترتیب ، هم شما اضطراب خود را از خاطر خواهید برد و هم اینکه طرف مقابل از توّجه شما خرسند و مشعوف خواهد شد .

قبلاً شش مورد  از علل خشونت و پرخاشگری در کودکان  را توضیح دادیم : 1. الگوپذیری کودکان از والدین  ؛ 2. ناکامی کودکان پرخاشگر ؛ 3. اضطراب و پرخاشگری ؛ 4. پرخاشگری ، نشانه ای از تضادهای درونی ؛ 5. پرخاشگری ؛ بیماری ها ؛ مصرف دارو ؛ 6. پرخاشگری و افسردگی .

 اکنون مورد آخر را خدمتتان ارائه می کنیم : (باشد که مورد توجه مادران و پدران محترم قرار گیرد)

7-     خشونت و مدرسه :

گاهی کودکان در مدرسه قربانی خشونت می شوند و این قربانی شدن باعث می شود که خود آنها نیز عامل خشونت شوند . عواملی که به خشونت در مدرسه می انجامند ، عبارتند از :

ـ مورد تمسخر واقع شدن کودک توسط دانش آموزان دیگر ؛

ـ کتک خوردن کودک توسط دانش آموزان دیگر و عدم قدرت دفاع ؛

ـ فرار همیشگی کودک از مشاجرات و توسل به گریه ؛

ـ گم کردن اشیاء ، وسایل و پول توسط کودک ؛

ـ نامناسب بودن کودک از لحاظ ظاهری ، پارگی لباس و … ؛

ـ خجالتی بودن و سکوت مکرر در کلاس ؛

ـ افت تحصیلی ، افسردگی و ناراحت بودن ؛

این عوامل موجب می شود که کودک قربانی خشونت دیگران شود و خود او نیز عامل خشونت گردد و رفتارهای پرخاشگرانه از او سر بزند .

برای درمان پرخاشگری در کودکان اولین گام این است که نوع پرخاشگری آنها و علت آن را بر اساس توضیحاتی که ارائه شد ، شناسایی کنیم و پرخاشگری را به صورت موردی و مصداقی برطرف نماییم :

1)      در مورد کودک پرخاشگری که الگوپذیری عامل این گونه رفتار او بوده ، باید روی الگوی کودک کار کرد و راه های دیگری جز پرخاشگری را با آن الگو آموخت .

2)     اگر پرخاشگری در اثر ناکامی به وجود آمده باشد ، بایستی کودک ناکام را در رسیدن به اهداف مطلوب و دوست داشتنی کمک کنیم .

3)    در مواردی که علت پرخاشگری اضطراب است ، باید از نگرانی درونی و اضطراب کودک مطلع شویم . باید به او فرصت صحبت کردن بدهیم تا نگرانی خود را ابراز کند و تا حد امکان بایستی سعی کنیم در جهت رفع نگرانی ای که او را آزرده است ، قدم برداریم . ورزش کردن برای این کودکان بسیار مؤثر است و باعث تخلیه هیجانی می شود .

4)     در کشمکش های درونی بایستی کودک را از حالت دوگانگی خارج ساخت . کمک به کودکان در تصمیم گیری ، باعث می شود که بیاموزند چگونه به حالت های دوگانه درونی خود پایان  بخشند .

5)    در پاره ای از موارد ، کودک افسرده ، پرخاشگری شدیدی از خود نشان می دهد . در این میان لازم است به این نکته پی ببریم که او چه چیز دوست داشتنی ای را از دست داده و چگونه می شود مورد از دست رفته را برای او جبران کنیم .

6)     در مورد پرخاشگری ، شیطنت و مصرف دارو بایستی حتماً با پزشک متخصص ارتباط داشته باشیم تا کودک از نزدیک مورد معاینه قرار گیرد .

7)    هنگامی که کودک قربانی خشونت در مدرسه شده است ، بایستی با مسئولان مدرسه صحبت کنیم و لازم است که ایشان طبق قانون و مقررات خاص با کودکان خشونت گرا  برخورد کنند ؛ و نیز کودکانی را که قربانی خشونت شده اند بر اساس رفتارهای خوبشان مورد تشویق و تایید قرار دهند .

8)    چنانچه نوع پرخاشگری کودک خصمانه است ، بایستی کودک را از آزار و اذیت کردن دور کنیم تا مجبور نباشد برای تلافی و انتقام ، افراد دیگر را اذیت کند و اگر پرخاشگری از نوع وسیله ای است ، بایستی راه های دیگری را برای کودک مطرح کنیم تا او ناچار نباشد از روش خشونت برای جلب توجه استفاده کند .

به طور کلی خشونت و پرخاشگری بیشتر عامل بیرونی دارد و فقط در موراد خاص به علل درونی مربوط می شود . والدین در درجه اول ، بایستی محرک های محیطی را که باعث تحریک خشم و ایجاد خشونت در فرزندشان می شود ، شناسایی و سپس برای رفع آن به کمک روانشناسان و متخصصان اقدام نمایند .

پی نوشت :

ر ک : ـ خانواده و دشواری های رفتاری کودکان ، علی قائمی ، نشر انجمن اولیاء و مربیان ، 1386 ـ شناخت و درمان اختلالات رفتاری کودکان و نوجوانان ، مصطفی شریعتی رودسری ، نشر عابد ، 1379

قبلاً در مورد علل خشونت و پرخاشگری در کودکان دو مورد را توضیح دادیم : 1. الگوپذیری کودکان از والدین  و 2. ناکامی کودکان پرخاشگر . اکنون چهار مورد دیگر را خدمتتان ارائه می کنیم :

3-     اضطراب و پرخاشگری :

کودکان مضطرب نمی توانند کودکان آرامی باشند . آنها رفتارهایی پرخاشگرانه از خود بروز می دهند ؛ البته بلافاصله پشیمان می شوند و از والدین خود عذرخواهی می کنند . اگر از کودک مضطرب بپرسیم که چرا پرخاش می کنی و عصبانی هستی ؛ خواهد گفت نمی‌دانم ؛ یا خواهد گفت دست خودم نیست .

پس چنانچه کودکی بلافاصله بعد از عصبانیت و پرخاشگری پشیمان شد و عذرخواهی کرد ، علت پرخاشگری او اضطراب است .

4-    پرخاشگری ، نشانه ای از تضادهای درونی :

گاهی کودکان در دوگانگی و تضادهای درونی قرار می گیرند یا بهتر بگوییم ، گاهی بر سر دوراهی هایی گیر می کنند و نمی دانند کدام راه را انتخاب کنند ؛ این حالت آنها را دچار تعارض ، اضطراب و خشم می کند . برای مثال کودکی که دوست دارد نزد مادرش در منزل بماند و از طرفی وقتی می بیند تمام کودکان به مدرسه می روند ، همزمان تمایل به مدرسه رفتن نیز دارد ، دچار دوگانگی می شود . پس باید به کودکان خود کمک کنیم که در دو راهی های زندگی ، مدتی طولانی قرار نگیرند . آنها بایستی به سرعت و با دقت درست‌ترین کار را انجام دهند .

5-   پرخاشگری و افسردگی :

پرخاشگری و کج خلقی در کودکان چنانچه با علامت های دیگر همراه باشد ، می تواند نشانه‌ای از افسردگی باشد که در این صورت لازم است شرایط زندگی کودک تمام و کمال مورد بررسی قرار گیرد .

6-    پرخاشگری ؛ بیماری ها ؛ مصرف دارو :

بعضی از بیماری ها به مصرف دارو نیاز دارد و ممکن است از عوارض جانبی داروها کج‌خلقی و رفتارهایی باشد که خشونت را برمی انگیزند .

ادامه جلسه قبل : علل خشونت و پرخاشگری در کودکان (1) :

1-      الگوپذیری کودکان از والدین :

یکی از دلایل بسیار مهم پرخاشگری در کودکان یادگیری است . یعنی کودکانی که الگوهای رفتاری پرخاشگرانه داشته اند ، همانند آنان رفتار می کنند . چنانچه پدر یا مادری خلق و خویی عصبانی و پرخاشگر داشته باشند ، مسلماً فرزندان نیز پرخاشگر خواهند شد و این رفتار را از آنان می آموزند . از آنجا که کودکان با والدین همانندسازی می کنند ، بنابراین بسیاری از رفتارهای پدر و مادر ناخودآگاه توسط فرزندان فراگرفته می شود و این فرایند کاملاً ناخودآگاه صورت می پذیرد .

نکته دیگر اینکه ؛ حتماً لازم نیست والدین با خود کودک پرخاشگری کرده باشند ؛ بلکه چنانچه او شاهد رفتارهای خشونت بار پدر و مادر با افراد دیگر باشد نیز ، این گونه رفتار را فرا می گیرد . بنابراین کودکان از طریق مشاهده رفتارهای والدین را می آموزند .

نکته مهم اینکه کودکان با چشمان خود می آموزند ؛ یعنی آنچه را مشاهده می کنند ، یاد می گیرند ؛ حتی اگر آن رفتار به طور مستقیم در مورد خود آنان صورت نگیرد .

2-    ناکامی کودکان پرخاشگر :

ناکامی یکی از مسائلی است که به پرخاشگری می انجامد . وقتی کودک به هدف خود دست نیابد و ناکام شود ، یکی از رفتارهایی که از او سر می زند پرخاشگری است .

….

* اختلالات رفتاری کودکان [آمنه راشدی از افغانستان ، دانش پژوه مقطع کارشناسی رشته حقوق]

چگونه با کودکان پرخاشگر رفتار کنیم ؟

امروزه بسیاری از خانواده ها از خشونت و پرخاشگری فرزندان خود شکایت دارند .

پرخاشگری یک نوع رفتاری است که از خشم و عصبانیت ناشی می شود . این رفتار را می توان به دو گروه تقسیم بندی کرد :

1.     پرخاشگری خصمانه : رفتاری است که به منظور صدمه و آزار رساندن به دیگران ابراز می شود و هدف از آن صرفاً آزار رساندن است . برای مثال کودکی ، کودک دیگر را می زند .

2.     پرخاشگری وسیله ای : رفتاری است که فرد به وسیله آن خواستار به دست آوردن هدفی دیگر است و ابداً قصد حمله به دیگران یا اذیت کردن آنها را ندارد . البته در این میان ممکن است لطمه ای نیز به کسی وارد شود .

ممکن است پرخاشگری ، جنبه انتقام گیری نیز داشته باشد . یعنی کودکی که مورد اذیت و آزار قرار گرفته و نتوانسته خشم خود را ابراز کند ، اکنون با پرخاشگری به کاهش اضطراب خود می پردازد . در اینجا پرخاشگری وسیله ای است که کودک با توسل به آن می خواهد به هدف خود یعنی کاهش اضطراب دست یابد .

پرخاشگری ممکن است به یکی از این دو صورت باشد :

أ‌)       پرخاشگری درونی : چنانچه جهت پرخاشگری به طرف درون باشد ، کودک خشم خود را به درون خود می افکند و دچار خشم فرو خورده می شود . چنین عملی ممکن است به افسردگی کودک منجر شود . کودکان افسرده در واقع از دست خودشان عصبانی هستند .

ب‌)  پرخاشگری بیرونی : کودک ممکن است خشم خود را به صورت رفتارهایی از قبیل فریادکشیدن ، پا به زمین کوبیدن یا پرتاب کردن اشیا و …. بروز دهد .

جلسه بعد به علل خشونت و پرخاشگری در کودکان می پردازیم .

به امید دیدار !

رمز موفقیت در امتحانات

گام اول : خود را به جای معلم قرار دهید . سؤالات امتحانی را شما طرح نمایید . شما تصور کنید نه یک دانش آموز ، بلکه معلم هستید و موظفید شما سؤالات امتحانی را طرح نمایید . بدین ترتیب باید تعداد سؤالات ساده ، متوسط و مشکل از کتاب درسی انتخاب کنید . پاسخگویی دقیق به همین سؤالات تا حدود زیادی موفقیت شما را تضمین خواهد کرد . اگر بخواهید می توانید با همکاری دانش اموزان زرنگ کلاس نیز کار را برای خودتان بکنید . راه دیگر استفاده از نمونه سؤالات قبل و امتحانات ماهانه است .

گام دوم : مطالعه عمیق و دقیق موضوعات درسی و ایجاد ارتباط ذهنی بین انها با سایر دروس است .

شب امتحان :

گام اول : از مشاجرات خانوادگی ، رفت و امدهای فراوان ، حضور در مکان های شلوغ و پرسر و صدا ، دیدن یا شنیدن بیش از حد برنامه های رادیو و تلویزیونی و سایر عواملی که موجب اتلاف وقت ، تشویش خاطر و حواس پرتی می گردند ، پرهیز شود .

گام دوم : مطابق معمول هر شب (و حتی کمی زودتر) استراحت کنید تا روز بعد با شادابی و نشاط بیشتری در جلسه ی امتحان حضور یابید . سعی کنید شام مختصر و سبک میل کنید .

گام سوم : قبل از رفتن به بستر ، وسایل لازم و ضروری (کارت امتحانی ، خودکار آبی به تعداد لازم از یک جنس و …) را اماده سازید .

صبح امتحان :

گام اول : پس از بیداری و بجای آوردن نماز ، نخوابید و به مطالعه مطالب خارج از موضوع امتحانی (مثل روزنامه ها و مجلات و …) نپردازید و حتی برنامه های تلویزیونی را هم مشاهده نکنید .

گام دوم : در صورت داشتن نیاز به مطالعه درسی ، مروری سطحی به مطالب داشته باشید . سعی کیند با پیاده روی مختصر به بازسازی و سازماندهی مطالب و یادآوری آنها در ذهن مبادرت ورزید .

گام سوم : حتماً صبحانه ی مناسب و مغذی صرف کنید . بدون تغذیه مناسب ، مغز شما در انجام فعالیت های لازم (حل مسئله و یاداوری و …) دچار مشکل خواهد بود .

جلسه ی امتحان

گام اول : اگر امتحان در کللاس خودتان انجام می شود بهتر است در جای همیشگی خود بنشینید . (جای ثابت برای همه ی روزها در سالن) .

گام دوم : بر روی میز جای ثابتی را برای لوازم التحریر خود قرار دهید که دسترسی به آنها برای شما آسان تر باشد .

گام سوم : سعی کنید نگرانی و اضطراب بی مورد به خود راه ندهید . با اعتماد به نفس و آرامش کامل در صندلی خود قرار بگیرید . برای ایجاد آرامش سعی کنید حالت نشسته یا تکیه دادن راحتی برای خودتان انتخاب کنید .

گام چهارم : نفس عمیقی بکشید . لحظه ای نگه دارید و بعد به طور کامل و آرام بازدم کنید .

گام پنجم : سعی کیند هرگونه برداشت نابجا از امتحانات و حالت ناراحتی و انزجار و نفرت از دیگران را از خود دور کنید .

گام ششم : درصورتی که قبل از شروع امتحان ، دستورات و راهنمایی هایی از سوی معلم و یا ناظرین جلسه داده می شود ، را کاملاً گوش کنید .

گام هفتم : پس از اینکه سؤالات در اختیار شما قرار گرفت ، بلافاصله و باعجله شروع به نوشتن نکنید . ابتدا تمام سؤالات را یکبار سریع مرور کنید . ابتدا جواب سؤالات ساده را بنویسید و سپس به سؤالات مشکل بپردازید .

گام هشتم : برای رفع هرگونه خستگی خصوصاً در چشم ها ، دست ها ، گردن و یا شانه ها کافی است اندکی به استراحت بپردازید .

گام نهم : در نوشتن پاسخ ها با دقت عمل کنید و خود را به جای معلم بگذارید که می خواهد برگه امتحانی را تصحیح کند . غلط املایی و خط ناخوانا ، جملات ناقص از جمله عواملی است که باعث می شود معلم مطالب درج شده در برگ امتحانی شما را با دقت مطالعه نکند و شاید شما ، نمره ی کاملی هم نگیرید . سعی کنید با آرامش و دقت و با زیباترین خط خود و بدون خط خوردگی های مکرر جواب سؤالات را بنویسید .

گام دهم : همیشه یک سؤال ضعیف بهتر از هیچ است .

گام یازدهم : قبل از تحویل برگه امتحانی پاسخ های خود ، دومرتبه مرور کنید و اگر احیاناً نکاتی را فراموش کرده اید ، ان را کامل کنید و یا به سؤالاتی پاسخ غلط و مبهم داده اید ، آن را تصحیح کنید و یا توضیح بیشتر بدهید . پاسخ سؤالات را کامل بنویسید و خلاصه نکنید .

گام دوازدهم : سعی کنید عجله ای برای پاسخ دادن ورقه نداشته باشید و تا انجا که می توانید درباره سؤالات فکر نمایید .

گام سیزدهم : سؤالات را یک بار دیگر کنترل کنید که چیزی را جا نینداخته و یا سفید نگذاشته باشید و سپس برگه خود را تحویل دهید .

پس از امتحان :

گام اول : درصورتی که به سؤال های یک یا چند امتحان به نحوی که انتظار داشتید ، به خوبی پاسخ ندادید ، خاطر خود را پریشان نکنید بلکه سعی نمایید سایر امتحانات باقیمانده را به خوبی بگذرانید .

گام دوم : درصورت عدم موفقیت سعی کنید واقع بینانه به ارزیابی خود و عدم موفقیت بپردازید و کارهایی و راه هایی که باید انجام می شد را مرور کرده و از آنها درس بگیرید و در نظر اشته باشید که دنیا به اخر نرسیده است .

گام سوم : قبل از انداختن تقصیر به گردن دیگران (سخت بودن سؤالات ، کم بودن وقت و … ) به نقاط ضعف خود پی برده و در رفع مشکلات برآیید و در پی برنامه ریزی صحیح و عملی باشید . درصورت موفقیت در امتحان خود را تمجید و تشویق کنید و از شکست و کم گرفتن نمره ، ناامید نشوید و درصورت موفقیت ، راه قبلی را ادامه دهید .

توجه داشته باشید که بزرگان جهان مانند ادیسون و انیشتن در دوران مدرسه و تحصیل نمرات خوبی نمی گرفتند .

خداوند به حضرت موسی وحی کرد :

ای موسی سفارش مرا درباره 4 چیز خوب به خاطر بسپار :

1. تا وقتی که گناهانت بخشیده نشده و مورد آمورزش قرار نگرفته ای ، به عیب دیگران نپرداز .

2. تا زمانی که گنجها و خزانه های من تمام نشده ، برای رزق و روزیت غمناک نباش .

3. تا موقعی که پادشاهی من از دست نرفته به جز من به دیگری امید نداشته باش .

4. تا هنگامی که مُرده شیطان را ندیده ای ، از مکرش ایمن و آسوده خاطر نباش .

1.    ایمان به هدف : یعنی باوری استوار داشته باشیم که رسیدن به آن هدف ، خواسته حقیقی ماست و آن گاه است که نیروهای درونی ما به جنبش در می‌آید و ما را در آن مسیر یاری می کند .  

2.    امید : پیامبر اکرم (ص) : امید ، رحمتی است برای امّت من و اگر امیدواری نبود ، هیچ مادری فرزندش را شیر نمی داد و هیچ کارنده ای ، درختی نمی‌کاشت . (بحار ، ج 74 ، ص 173)

3.    همنشینی با مثبت اندیشان : امام علی (ع) : با آدم شرور همنشینی نکن که روان و طبیعت تو ، اوصاف او را می یابد بدون آنکه متوجّه شود . (حکمت 147)

4.    شکیبایی : رسیدن به اهداف بلند ، بدون صبوری ناممکن است و بر اثر صبر ، نوبت ظفر و پیروزی می رسد .

5.    مشاوره : پیامبر اعظم (ص) : پشتوانه ای مطمئن تر از مشاوره نیست . (نهج الفصاحه ، حکمت 637)

6.    تمرکز فکر : آن گاه که آدمی ، هدفی معیّن دارد و به درستی آن ایمان پیدا کرده است ، باید نیروی فکری خویش را بر آن تمرکز دهد و درباره آن نیک بیاندیشد . امام علی (ع) : با فکر ناپیدایی های امور آشکار می شود .   (غررالحکم ، ج 3 ، حدیث 4322)

7.    دعا : دعا ، وصل کردن قطره وجود خویشتن به دریای بی منتهای رحمت خداوند است .

8.    توکّل : توکّل بر خداوند ، مایه جان گرمی آدمی است و اعتماد به نیروی بی نهایت خداوند ، دلیری می آورد . خداوند حکیم به آدمی می فرماید : ای فرزند آدم ! اگر بنده ای به من پناه آورد ، هدایتش می کنم و اگر به من توکّل کند ، کفایتش می کنم و اگر به غیر من توکّل کند ، اسباب و وسایل آسمان ها و زمین را از او می برم (و از پناهم می رانمش) . 

                                               واحد مشاوره