علل خشونت و پرخاشگری در کودکان (3)
قبلاً شش مورد از علل خشونت و پرخاشگری در کودکان را توضیح دادیم : 1. الگوپذیری کودکان از والدین ؛ 2. ناکامی کودکان پرخاشگر ؛ 3. اضطراب و پرخاشگری ؛ 4. پرخاشگری ، نشانه ای از تضادهای درونی ؛ 5. پرخاشگری ؛ بیماری ها ؛ مصرف دارو ؛ 6. پرخاشگری و افسردگی .
اکنون مورد آخر را خدمتتان ارائه می کنیم : (باشد که مورد توجه مادران و پدران محترم قرار گیرد)
7- خشونت و مدرسه :
گاهی کودکان در مدرسه قربانی خشونت می شوند و این قربانی شدن باعث می شود که خود آنها نیز عامل خشونت شوند . عواملی که به خشونت در مدرسه می انجامند ، عبارتند از :
ـ مورد تمسخر واقع شدن کودک توسط دانش آموزان دیگر ؛
ـ کتک خوردن کودک توسط دانش آموزان دیگر و عدم قدرت دفاع ؛
ـ فرار همیشگی کودک از مشاجرات و توسل به گریه ؛
ـ گم کردن اشیاء ، وسایل و پول توسط کودک ؛
ـ نامناسب بودن کودک از لحاظ ظاهری ، پارگی لباس و … ؛
ـ خجالتی بودن و سکوت مکرر در کلاس ؛
ـ افت تحصیلی ، افسردگی و ناراحت بودن ؛
این عوامل موجب می شود که کودک قربانی خشونت دیگران شود و خود او نیز عامل خشونت گردد و رفتارهای پرخاشگرانه از او سر بزند .
برای درمان پرخاشگری در کودکان اولین گام این است که نوع پرخاشگری آنها و علت آن را بر اساس توضیحاتی که ارائه شد ، شناسایی کنیم و پرخاشگری را به صورت موردی و مصداقی برطرف نماییم :
1) در مورد کودک پرخاشگری که الگوپذیری عامل این گونه رفتار او بوده ، باید روی الگوی کودک کار کرد و راه های دیگری جز پرخاشگری را با آن الگو آموخت .
2) اگر پرخاشگری در اثر ناکامی به وجود آمده باشد ، بایستی کودک ناکام را در رسیدن به اهداف مطلوب و دوست داشتنی کمک کنیم .
3) در مواردی که علت پرخاشگری اضطراب است ، باید از نگرانی درونی و اضطراب کودک مطلع شویم . باید به او فرصت صحبت کردن بدهیم تا نگرانی خود را ابراز کند و تا حد امکان بایستی سعی کنیم در جهت رفع نگرانی ای که او را آزرده است ، قدم برداریم . ورزش کردن برای این کودکان بسیار مؤثر است و باعث تخلیه هیجانی می شود .
4) در کشمکش های درونی بایستی کودک را از حالت دوگانگی خارج ساخت . کمک به کودکان در تصمیم گیری ، باعث می شود که بیاموزند چگونه به حالت های دوگانه درونی خود پایان بخشند .
5) در پاره ای از موارد ، کودک افسرده ، پرخاشگری شدیدی از خود نشان می دهد . در این میان لازم است به این نکته پی ببریم که او چه چیز دوست داشتنی ای را از دست داده و چگونه می شود مورد از دست رفته را برای او جبران کنیم .
6) در مورد پرخاشگری ، شیطنت و مصرف دارو بایستی حتماً با پزشک متخصص ارتباط داشته باشیم تا کودک از نزدیک مورد معاینه قرار گیرد .
7) هنگامی که کودک قربانی خشونت در مدرسه شده است ، بایستی با مسئولان مدرسه صحبت کنیم و لازم است که ایشان طبق قانون و مقررات خاص با کودکان خشونت گرا برخورد کنند ؛ و نیز کودکانی را که قربانی خشونت شده اند بر اساس رفتارهای خوبشان مورد تشویق و تایید قرار دهند .
8) چنانچه نوع پرخاشگری کودک خصمانه است ، بایستی کودک را از آزار و اذیت کردن دور کنیم تا مجبور نباشد برای تلافی و انتقام ، افراد دیگر را اذیت کند و اگر پرخاشگری از نوع وسیله ای است ، بایستی راه های دیگری را برای کودک مطرح کنیم تا او ناچار نباشد از روش خشونت برای جلب توجه استفاده کند .
به طور کلی خشونت و پرخاشگری بیشتر عامل بیرونی دارد و فقط در موراد خاص به علل درونی مربوط می شود . والدین در درجه اول ، بایستی محرک های محیطی را که باعث تحریک خشم و ایجاد خشونت در فرزندشان می شود ، شناسایی و سپس برای رفع آن به کمک روانشناسان و متخصصان اقدام نمایند .
پی نوشت :
ر ک : ـ خانواده و دشواری های رفتاری کودکان ، علی قائمی ، نشر انجمن اولیاء و مربیان ، 1386 ـ شناخت و درمان اختلالات رفتاری کودکان و نوجوانان ، مصطفی شریعتی رودسری ، نشر عابد ، 1379