أنسک النّاس نسکاً أنصحهم جیباً و أسلمهم قلباً لجمیع المسلمین .
استوارترین شخص نسبت به سیره و تعالیم اسلامی ، کسی است که نسبت به دوستان خیرخواه باشد و قلب وی نسبت به مسلمین پاکتر باشد .
(بحار / 71 / 338)
درک عمق فاجعه از چشم باور می چکد التهابی شعله ور از چهره در می چکد
اندوه ستاره ای میان در و دیوار تکثیر می شود . اشک ها از گونه های غنچه های بوستان علی سرازیر می شود . ظلمت به کوچه های شهر نبی رخنه می کند و لبخند بر بالین مظلومیّت و بستر یادگار رسول می خشکد . صدای گریه ی حسنین ، سکوت ایوان های تاریک دنیا را می شکند و تنها دست نوازش پدر ، مرهمی بر ناامیدی شان می شود .
نفرین بر دنیاییان ! چگونه دخت خورشید را بدرقه می کنند ؟! فاطمه ای را که از افق مهربانی طلوع کرد و اینک با سینه ی زخمی و لبریز درد ، بستر خاک به رویش گشوده می شود . تنها نسیم بوی تنهایی علی است که همگان در کوچه های مدینه استشمام می کنند و صدای شکستن بال فرشتگان است که خواب کائنات را می آشوبد . این گذر دلتنگ ، سالیانی است که درد خاندان رسول را بر دوش می کشد « امّ ابیها » مادر دردها بود و خزان در بهار جوانی بر آستا نه ی زندگی تکیه زد و پاییز را در جوانی اش ترسیم کرد و همچنان در راهند ؛ نفس هایی که آه می شوند و رنج های شان عرق شرم دنیا می شود .
چشم های خیس ، گلوی آسمان را فشرده اند و دستان سخاوت و رحمت علی ، دار و ندارش را به خاک می سپارد .گویی هر چه نور ، از بـام دنیا رخـت بربسته و در رگ های خاک سرازیـر می شـود و برای فاطمه ، امشب ، شب راز و رجعت و رهایی است .
سایه ی دیوارهای وحشت بلندتر شده و نامردمی ها از مرز گذشته ، ابرهای جهل ایستاده اند تا در تاریکی شـب بر بخت شب زار زننـد که چگونه سوره ی کوثر را زمزمه کنند :
إِنَّا اَعطَینَاکَ الکَوثَر *
فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَ النحَر *
إِنَّ شَائِنَکَ هُوَ الاَبتَر *
داشتن خوابی آرام از جمله نیازهای انسان برای برخورداری از سلامت روحی و جسمی است، اما برخی از ما بدون داشتن بیماری، تنها با عادات غذایی نادرست، خواب خوش شبانه را از خود سلب میکنیم بنا بر باور پزشکان، نحوه و نوع غذا خوردن، نقشی کلیدی در بهرهمندی از خوابی آرام و عمیق ایفا میکند به گفته آنها خوردن مواد غذایی تند قبل از خواب مانند سیر و فلفل و همچنین دیر شام خوردن، خواب را مختل میکندپزشکان ۶ تا ۸ ساعت خواب شبانه آرام را برای بهبود عملکرد مغز، حفظ طراوت پوست و شادابی چشمها توصیه میکنند همچنین آخرین وعده غذایی نباید بیش از ۵۰۰ کالری انرژی داشته باشد و صرف شام سبک و کم چربی حوالی ساعت ۷ بعد از ظهر توصیه میشود. از سوی دیگر، مواد غذایی نفاخ مانند حبوبات و کلم در معده گاز زیادی تولید میکنند و خواب آرام را از فرد میگیرندجالب است که حتی صبحانه نیز بر خواب شبانه تاثیر میگذارد به گفته پزشکان کافئین موجود در قهوه تا ۱۲ ساعت در بدن باقی میماند و میتواند در صورت حساس بودن بدن به کافئین، بیخوابی به وجود آورد. نوشابه های سیاه ، کاکائو، چای و دیگر خوراکیهای حاوی کافئین نیز چنین خاصیتی دارند
دریای ادب یکی از ارزش¬های والای انسانی و اسلامی، رعایت ادب و فروتنی در برابر افرادی است که در مقایسه با انسان دارای برتری باشند. علی(ع) در ضمن سفارش به فرزندش امام حسن(ع) در فراگیری ادب فرمود: «یا بُنَیَّ! اَلْاَدَبُ لِقاحُ¬العَقلِ، وَ ذَکاءُ-القَلبِ و عُنوانُ¬الفَضلِ؛ پسرم! ادب، بارورشدن عقل و بیداری قلب و سرفصل فضیلت و ارزش است.» و نیز فرمود: «لا میراثَ کَالأَدَبِ؛ هیچ ارثی ارزشمندتر از ادب نیست». حضرت عباس(ع) نیز از همین مکتب درخشان، درس ادب آموخته بود. روایت شده که عباس، بی¬اجازه در کنار امام حسین(ع) نمی¬نشست و اگر پس از اجازه می¬نشست، مانند عبد خاضع، دوزانو در برابر مولایش می¬نشست.[118] کانَ کَالعَبدِ الذلیل بَینَ یدَیِ الوَلیِّ الجَلیلِ؛ عباس همچون برده¬ای حلقه به گوش در برابر امام(ع) بود عباس(ع)، هرگز امام زمان خوبش را برادر نمی¬گفت؛ بلکه همواره به امام حسین می¬فرمود: سیدی و مولای؛ یا اباعبدالله؛ یابن رسول¬الله؛ جز در مورد آخرین ساعت عمر، در لحظه شهادت، که صدا زد، «برادر، برادرت را دریاب». هنگام ظهور برترین ادب و احترام قمر بنی¬هاشم، هنگام ورود او به شریعه بود. لحظه¬ای که دست در آب فروبرد تا کام تشنه خود را جرعه¬ای بنوشاند، ناگاه یاد عطش مولای خود نمود و بی¬درنگ آب از دست خود فروریخت و تشنه از شریعه خارج شد. □ ایمان و وفا سایه بالای تو بود ایثار علی نقش به سیمای تو بود گر لب نزدی به آب دریا عباس دریای ادب میان لب¬های تو بود شجاعت رَجَزخوانی مسلمانان جنگ¬آور در میدان جنگ، شعار انقلابی آنها بود که هنگام ستیز، به شیوه حماسی می¬خواندند. عباس(ع) در میدان نبرد، رجزهایی خواند که هر بخشی از آنها، بیانگر عالی¬ترین درس¬های شجاعت، ایثار، همت بلند، وفاداری و اخلاص است. اینک به ترجمه برخی از این موارد اشاره می¬شود: «من از مرگ در آن هنگام که فریاد برآورد، باک و هراسی ندارم تا آنکه پیکر من در میان دلاورمردان به خاک افتد. جان من نگهبان و فدای جان پاک مصطفی، پیامبر است. منم عباس که با مشک برای سیراب کردن تشنگان می¬آیم و از مرگ در درگیری با دشمن نمی¬ترسم». «سوگند به خدا اگر دست راستم را قطع نمودید، باز به جنگ خود ادامه می¬دهم و تا آخرین نفس از دینم دفاع می¬کنم و نیز امامی را که به راستی به¬یقین رسیده، و نوه پیامبرِ پاک¬ و امین است، یاری می¬نمایم». ولایت¬مداری حضرت ابوالفضل(ع) در گلستان سه امام پرورش یافته است: او در این میان، ولایت-پذیری تمام¬عیار است. همه تلاش¬ها و موضع¬گیری¬های او در مسیر ولایت ظهور می-یابد. اطاعت بی¬چون و چرای او از امام حسین(ع) یکی از آموزه¬های مکتب عاشوراست. حضرت عباس(ع) روز عاشورا به برادران خود فرمود: «امروز، روزی است که باید بهشت را برگزینیم و جانمان را فدای سید و امام خود سازیم. ای برادران! امروز در جان¬نثاری کوتاهی نکنید و چنین نپنداریدکه حسین(ع) برادرِ ماست و ما پسران یک پدر هستیم. نَه، چنین نیست. بلکه آن بزرگوار، امام، سید و پیشوای ما، و حجت خداوند عالمیان در روی زمین، همچنین فرزند حضرت فاطمه(س) و نور دیده رسول خدا(ص) است» و هنگامی که امام حسین(ع) جان¬نثاری و فداکاری آن بزرگواران را نگریست، سخت گریست و به عباس(ع) فرمود: «ای برادر! خداوند به تو جزای خیر دهد». به راستی حضرت ابوالفضل¬العباس پشت و پناه ولایت¬امر بود و تا آخرین حدّ توان، از او و آرمانهایش پشتیبانی کرد و شایسته این شعر معروف سعدی است: چه غم دیوار امت را که باشد چون تو پشتیبان چه باک از موج بحر، آن را که باشد نوح کشتیبان از این¬رو، وقتی که به شهادت می¬رسد،[126] امام حسین(ع) به بالینش می¬آید و می¬فرماید: اکنون پشتم شکست… . چراغ راه ” علامه سید محمدحسین طباطبایی(ره) ـ صاحب تفسیر المیزان ـ میفرماید: «مرحوم سیدالسالکین و برهان¬العارفین آقای سید علی قاضی فرموده است: در حین کشف بر من روشن و آشکار شد که مظهر رحمت خدای عالم هستی، وجود مقدس حضرت سیدالشهدا، امام حسین(ع) است و در آن رحمت، سقای کربلا، سرحلقه وفا، آقا باب¬الحوائج الی الله ابوالفضل¬العباس است». ” علامه سید عبدالرزاق مقدّم نیز در مورد مقام اطاعت حضرت عباس از امام حسین(ع) می¬نویسد: «این فضیلت¬ها همه از پرتو انوار سیدالشهدا امام حسین(ع) بود که عباس(ع) بر اثر پیروی از او کسب کرده و آیینه تمام¬نمای وجود امام حسین(ع) شده بود و بی¬شک، حسین و عباس از مصداق¬های برجسته این آیات قرآن بودند که خداوند در آیه 1 و 2 سوره شمس می¬فرماید: «والشمسِ وضُحاها وَ القَمَرِ إذا تَلاها؛ سوگند به خورشید و آن هنگام که فروغ می¬بخشد و سوگند به ماه و آن زمان که دنبال خورشید روان است.» خورشید، حسین(ع) است و ماه، عباس؛ چرا که عباس هیچ سخنی نمی¬گفت مگر آنکه قبلاً از برادرش شنیده باشد و هیچ عملی انجام نمی¬داد، مگر آنکه به جهت پیروی از امامش انجام پذیرد. عظمت و شخصیت معنوی ابوالفضل به سبب نور مقدس امام حسین(ع) بود که در آینه وجود پیراسته¬اش، تابیده بود». ” همچنین علامه مامقانی می¬نویسد: «حضرت اباالفضل¬العباس از فقهای فرزندان امامان(علیهمالسلام) بود». ای منبع احساس دلم را دریاب من تشنه یک قطره محبت هستم یا حضرت عباس! دلم را دریاب اباالفضل کسی از نام اباالفضل اگر دم بزند عشق پیدا شود و خیمه به عالم بزند دل، همان بس که به باغ تو شکوفا شود و چشم بگذار که در وصف تو شبنم بزند دست، هنگامه نقّاشی تو آه کشد عشق، بگذار قرار همه بر هم بزند دیده از نام اباالفضل چراغان شود و تکیه بر کوچه آیین محرّم بزند یک توسل به تو کافی است دری باز شود عشق پیدا شود و خیمه به عالم بزند شهادت حضرت اباالفضل(ع)، ماهتاب شب¬های غریبی حسین(ع) و اسوه باشکوه جانبازی تسلیت باد! اباالفضل، آیه¬ای¬ست برای معنی سوره ایثار که از حرمت اسمش، درهای آسمان گشوده خواهدشد. عباس(ع)، چراغ خانه اهل بیت(علیهمالسلام) در شب¬های بی¬پناهی تاریخ است. ای ماه بنی¬هاشم! چه باشکوه در روز میلادت، فرشتگان بر قداست دست¬هایت بالافشانی و هلهله میکنند! عباس، زلالی زمزم، صفای مروه، عطش اسماعیل و جهاد نفس در رمیجمرات است که بی¬عشق او کعبه دل، حاجی ندارد. یا باب¬الحوائج! امروز که آفتاب میلاد تو، آفتابگردان جان¬ها را به سمت تو مایل کرده است، ما را دریاب! “
از خدا خواستم غرورم را بگیرد او فرمود: باز گرفتن غرور كار من نیست، بلكه این تو هستی كه میبایست آنرا ترك كنی. از خدا خواستم بیماران را شفا بخشد. اما خدا گفت: نه! اين روح است كه كامل است و جسم زودگذر. از خدا خواستم به من صبر و شكیبایی عطا كند. او فرمود: شكیبایی دست آورد رنج است و به كسی عطا نمیشود. آن را باید بدست آورد. از خدا سعادت خواستم و او فرمود: تبرك میكنم، اما كسب سعادت كار توست. از خدا خواستم روح مرا تعالی بخشد. خدا گفت : تو باید خود متعالی شوی، اما تو را یاری میدهم تا بهثمر بنشینی. از خداوند خواستم به من كمك كند تا دیگران را به همان اندازهای كه او منرا دوست دارد، دوست بدارم. خداوند فرمود: هان، اكنون دریافتی! از او نیرو خواستم، مشكلات را در برابرم قرار داد تا قویتر شوم. از او حكمت خواستم، مسایل بسیاری بهمن داد تا آنها را حل كنم. از او شهامت خواستم، خطر را در مقابلم نهاد تا از آن بجهم. از او عشق خواستم، انسانهای دردمند را در سر راهم قرار داد تا به آنها كمك كنم. از او كمك خواستم، بهمن فرصت داد. شاید هیچ یك از خواستهایی كه داشتم، دریافت نكردم. اما به آنچه كه نیاز داشتم، دست یافته بودم. دعای من مستجاب شده بود.
برای بالا بردن قدرت یادگیری چه باید کرد ؟
- علاقه ومطالعه ثمربخش :
مطالعه ثمربخش از دوعامل متاثر است : 1- علاقه نسبت به مطلب خواندنی 2- کاربرد ماهرانه ی فنون مطالعه .
علاقه نسبت به مطلب خواندنی سبب می شود تا شخص به مطالعه بیشتر بپردازد ، مطالعه بیشتر منجر به بهتر شدن فنون مطالعه می شود ، کاربرد فنون بهتر مطالعه را آسان تر ، سریعتر و لذت بخش تر می سازد ، در نتیجه علاقه ی خواننده نسبت به مطالعه افزایش می یابد و سبب می شود تا او به مطالعه ی بیشتر بپردازد ، از خواندن مطالبی که باید بخواند دوری نکند و در زمان کمتر مطالب بیشتری را بخواند .
- خواندن اجمالی :
پیش از رو به رو شدن با یک موضوع ، مثل یک شخص یا یک کتاب مایل هستید چه چیزهایی در باره آن بدانید ؟ فکر می کنید به هنگام انجام یک کار لازم است از انجام آن کار هدفی داشته باشید ؟ اگر فکر می کنید که باید برای هر کاری داشتن یک هدف ضروری است ، چگونه هدف خود را معین می کنید ؟
هدف از خواندن اجمالی دست یافتن به نکات و مطالب مهم کتاب و کشف ساختمان مواد و مطالب در یک زمان کوتاه و با سرعت زیاد است .
سرعت تقریبی خواندن اجمالی 1000 تا 40000 کلمه در دقیقه است .
- فواید خواندن اجمالی :
الف)کار آمدی بیشتر ،از راه تخمین زدن اهمیت مطالب و طرح ریزی یک روش مناسب مطالعه
ب) بودجه بندی واقعی تر از زمان از طریق کشف حجم و دشواری مطالب
22 |
پ) افزایش میزان درک مطالب و نگهداری آنها در حافظه از راه کسب یک نظر اجمالی از کل مطالب بیش از خواندن جزیئات .
ت) افزایش میزان دقت و تمرکز حواس از طریق برانگیختن میزان علاقه
روش خواندن اجمالی مبتنی است بر یک نمونه گیری سریع از نکات اساسی و صرف نظر کردن از جزیئات .
در این روش مطالعه ، درجستجوی نکات کلیدی درباره مواد وساختمان مطالب و نظر و سبک مؤلّف باشید همچنین ، برای افزایش میزان علاقه ی خود نسبت به مطالب به طرح سؤالاتی در مورد مطالب خواندنی بپردازید .
- فنون تشکیل دهنده ی روش خواندن اجمالی :
1. سازمان بندی اولیّه : پیش از مطالعه ی کتاب به طور کامل ، به کشف قسمت های اصلی کتاب که بر اساس آن مطالب کتاب سازمان یافته اند و هم چنین به کشف اندیشه های مهم کتاب بپردازید . این کار مستلزم اندیشیدن یا بر روی کاغذ آوردن یک جمله ی کامل درباره ی عنوان و مقدمه و خلاصه ی هر فصل کتاب است . به صورتی که این جمله مبیّن مفهوم اصلی آن فصل باشد .
2. تعیین هدف مطالعه : معیّن کنید که هدف شما از مطالعه ی کتاب چیست و با چه دقّتی می خواهید آن را بخوانید . برای کسب یک برداشت کلّی کتاب را می خوانید یا به دنبال جزئیّات هم هستید ؟ با مشخّص کردن هدف مطالعه ی خود بهتر می توانید روش مناسب مطالعه را برای رسیدن به آن هدف انتخاب کنید . اگر منظورتان یک آشنایی سطحی با کتاب است استفاده از روش خواندن اجمالی مناسب ترین روش است .
3. برآورد دشواری مطلب و زمان مطالعه : مقدار زمانی را که برای مطالعه ی کتاب در اختیار دارید و میزان دشواری کتاب را تخمین بزنید . اگر در نظر دارید از خواندن اجمالی پا فراتر نهید ، در بودجه بندی زمان خود دقّت کنید .
4. طرح سؤال : حال که درباره ی کتاب یا یک فصل به خصوص اطّلاعاتی به دست آوردید ، معیّن کنید که چه اطلّاعاتی کم دارید . آیا باید به مطالعه ادامه بدهید ؟ اگر جواب مثبت است انتظار دارید از یک خواندن عمیق چه چیزی عایدتان شود ؟ … .
سؤالات شما در مورد کتاب می تواند کلّی یا کاملاً مشخّص باشد . طرح این گونه سؤالات از طریق ایجاد کنجکاوی ، تمرکز حواس و دقّت شما را افزایش می دهد . رضایت حاصل از پاسخگویی به سؤالات مدّت نگه داری مطالب را در حافظه طولانی می کند . طرح سؤال به هنگام مطالعه ی یک کتاب خواننده ی منفعل را به خواننده ی فعّال مبدّل می سازد . سؤالات اغلب به هنگام مطالعه یا پس از پایان مطالعه به ذهن می رسند ولی شما سعی کنید سؤالات خود را پیش از مطالعه و به هنگام خواندن اجمالی کتاب شروع کنید .
23 |
منبع : کتاب روش های یادگیری و مطالعه ، دکتر علی اکبر سیف