مدرسه علمیه طوبی بهبهان

امام زمان ، ظاهر و باطن ائمّه (علیهم السّلام)

عالم جلیل‌القدر اسلام شیعه محمّد بن حسن حرّ عاملی (رضوان الله علیه) در کتاب بسیار نفیس « اثباط الهداه » حدیث مهمّی در مورد امام زمان (علیه‌السّلام) آورده است . حضرت صادق (علیه‌السّلام) از اجداد طاهرینش از رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) عدد ائمّه را نقل می­کند تا می­رسد به نام مبارک امام زمان که می­فرماید : و هو ظاهرُِهُم و باطِنُهُم « این وصیّ دوازدهم ، ظاهر ائمّه و باطن آنان می­باشد » .

یعنی حضرت ، جامع خصوصیّات  ظاهری و باطنی امامان و مظهر همه­ی کمالات آنان می­باشد . باطن معصومین ، همان ولایت الهیّه­ی آنان می­باشد .

یکی از عرفا در مورد ولایت عبارتی دارد که ابن تیمیّه که از متعصّبان و معاندانی است که بسیاری از اهل تسنّن هم او را قبول ندارند و نیز عدّه‌ای از ظاهربینان از شیعیان که با دیده­ی سطحی به کلام نظر کرده­اند ، برآن اشکال و ایراد گرفته­اند . آن عارف گفته است : ولایت ، اعظم از نبوّت است . منظور از این جمله ، این نیست که امام بالاتر از پیغمبر است . بلکه مراد این است که بُعد ولایت یک نبی ، از بعد نبوّتش بالاتر است ؛ زیرا تمام انبیاء ، ابتدا ولی هستند سپس نبی و تا به مقام ولایت  نرسند ، به مقام نبوّت نخواهند رسید . دایره­ی اوّل ، دایره­ی ولایت است . ولایت ، درخت است ؛ امامت و نبوّت ، میوه است . هر پیغمبری ،  جهت ولایتش از جهت نبوّتش قوی­تر است . از ثمرات ولایت ، گاهی نبوّت است ، گاهی امامت است و گاهی هر سه جهت در یک فرد جمع می­شود ، هم نبی است ، هم رسول ، هم ولی و هم امام . ولایت ،  مقام قرب الهی است که دارای آثار و لوازمی است .

پس معنای کلام آن عارف ، این است که : شخصی که هم نبی است و هم اوّل ، بُعد ولایتش از بُعد نبوُتش اعظم می­باشد . زیرا نبوتش یک مأموریّت است که ممکن است تعطیل هم بشود ؛ امّا بُعد ولایت ، تعطیل­بردار نیست . مانند همه­ی انبیاء گذشته که الان نبی نیستند ، نبوُتشان تمام شده است ؛ امّا ولایتشان ـ که همان بُعد معنوی و اتّصال به عوالم ملکوتی و ربط با خداوند و قرب معنوی است ـ همیشگی است که از آثار ولایت ، تصرُف در موجودات به اذن الله می­باشد که به آنان مرحمت فرموده است .

در زیارت نامه‌ی امام زمان (علیه‌السّلام) می­خوانیم :

السَّلامُ علیک نورَالله الذی یَهتَدِی بِهِ المُهتدون

« سلام بر تو ای نور خداوند که به وسیله­ی آن هدایت می­شوند ، راه­یافتگان »

فعل مضارع دلالت بر تجدّد و دوام دارد و دیگر اینکه گاهی معنای شأنی دارد و گاهی معنای فعلی . مراد از عبارت این است  که : امام زمان که نور خدا هستند ، هدایت بخشی حضرت دائمی است و مستمر ؛ همه­ به هدایت و برکت نور آن حضرت ، هدایت می‌شوند .

الان هم انوار آن حضرت موجود است ؛ هر کس گیرندگی داشته باشد از نور حضرت ،  بهره می­برد . امروز تمام کمالات و معارف و هدایت­ها و انوار و اعمال خیر همه و همه به برکت آن حضرت است . اگر عنایت و لطف او نباشد ، از هیچ کس هیچ خیری صادر نمی­شود .

چهارده معصوم (علیهم السّلام) نور واحد هستند ؛ ولایتشان یکی است ؛ در عین حالی که هر یک خصوصیّاتی دارند ، با هم عینیّت دارند ؛ ولایتشان واسطه‌ی فیض خداوند ، در عالم هستی است !

فراموشی و غفلت از امام زمان ، بسیار ظلمت­آور و باعث کدورت و عقوبت وگوش‌مالی است . یاد آن حضرت نباید اختصاص به روز جمعه و دعای ندبه داشته باشد و بس !

                                       منبع : کتاب نکته ها از گفته ها ، آقای فاطمی نیا