مدرسه علمیه طوبی بهبهان

هارون‌الرّشید به امام موسی کاظم (علیه السّلام) نامه نوشت مرا با سخن کوتاهی موعظه کن . امام (علیه السّلام) در پاسخ چنین نوشت : در هر آنچه می‌بینی ، حادثه‌ای نهفته است . ²

چنان که ذکر شد ، مطابق با جهان‌بینی الهی ، در و دیوار و زمین و آسمان و همه چیز با ما حرف می‌زند . به عبارت دیگر تمام پدیده‌ها ، ظاهری دارند و باطنی . سخنگویی ظواهر از بواطن ، می‌شود موعظه ؛ و شنیدن سخن پدیده‌ها ، با عبور از ظاهر و باطن ، می‌شود عبرت .

و عبرت‌گیری کار ماست ، کار دشوار اندیشه . و با این اندیشه و عبرت‌گیری است که موعظه کارگر و مؤثّر می‌شود . امّا اگر دنیا را دارای ظاهر و باطن ندانیم و یا از این ظواهر به دنبال باطنی نباشیم ، اهل غفلت خواهیم بود .

« یَعلَمُونَ ظَاهِراً مِنَ الحَیَاهِ الدُّنیَا وَ هُم عَنِ الاَخِرَهِ هُم غَافِلُونَ » . ³  

پس چنین رابطه و زنجیره‌ای وجود دارد :

آیات ـ اندیشه ـ عبرت .

آیات ـ عدم اندیشه ـ غفلت

کارِ دشوار و حلقه‌ی مفقوده ، همان حلقه‌ی وسطی است : اندیشه !

قرآن کریم می‌فرماید این چنین خداوند آیات خود را برای شما تبیین می‌کند شاید بیندیشید . « کَذَالِکَ یُبَیِّنُ اللهَ لَکُمُ الآیَاتِ لَعَلَّکُم تَتَفَکَّرُونَ » . ⁴

و امام صادق (علیه السّلام) فرمود : بیشترین عبادت ابوذر که رحمت خدا بر او   باد ، اندیشیدن و عبرت‌گرفتن بود . ⁵

و احادیث فراوانی که عبادت ، به زیادی نماز و روزه نیست ، بلکه به تفکّر است ، و ساعتی تفکّر از هفت سال یا هفتاد سال بهتر است .

اگر قدری بیندیشیم ، مشمول دعای خیر امیر مؤمنان علی (علیه السّلام) می‌شویم که فرمود : رحمت خدا بر آن انسانی باد که بیندیشد و عبرت گیرد ، و عبرت گیرد و بینا شود . ⁶

رحمت خدا که در حدیث فوق از آن یاد شده ، چیز عجیب و غریبی نیست . همان نتایج اندیشه و عبرت است که آن حضرت در حدیث دیگری فرمود : هر که زیاد عبرت   گیرد ، کمتر بلغزد . ⁷

و فرمود : عبرت گرفتن ، عصمت و مصونیّت (از گناه و خطا) به بار می‌آورد .

چه رحمتی بالاتر از این ! ⁸

ـــــــــــــــــــــــــــــ

2. بحارالانوار ، ج 71 ، ص 324

3. سوره روم / 7

4. سوره بقره / 219

5. الخصال ، ج 1 ، ص 42

6. غررالحکم ، 5206

7. همان ، 8056

8. همان ، 879

امام زمان (علیه السلام) می‌فرماید :

                       واجعلوا قصدکم الینا بالموده علی السنه الواضحه                     

                          تو جه ‌تان را نسبت به ما بر اساس محبت و سنت‌های  روشن  شرعی قرار دهید .          

                                           احتجاج  ، ج 2، ص467

   مبادا به  دنبال  شیّادان و مدعیّان  دروغین  گام  برداریم  که  نتیجه  آن  جز دوری  از مولا   نیست                                                               

          ذکر تعجیل  فرج  رمز نجات بشر است           ما برآنیم  که این  ذکر جهانی  بشود

                                                     سلام بر مهدی باوران مهدی یاور

امام صادق (علیه السّلام) می‌فرمایند :

زمانی که قائم ما قیام کند ، آزاری که از ناحیه افراد جاهل به او می‌رسد ، سخت‌تر از اذیّتی است که از سوی جاهلان دوره‌ی جاهلیّت به پیامبر (صلّی الله علیه و آله) رسید .

راوی پرسید : چگونه چنین چیزی ممکن است ؟

 حضرت فرمود : پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) میان مردم آمد ، در حالی که مردم سنگ و صخره و چوب و تخته‌های تراشیده را می‌پرستیدند و قائم ما که به سوی مردم می‌آید ؛ آنان آیه‌های قرآن را توجیه کرده با آنان بر ضدّ امام زمان (علیه السّلام) استدلال می‌کنند .

[ الغیبه نعمانی ، ص297]

تا ملاقات خدا راهی در پیش است که باید گام به گام و پله پله پیموده شود ، با پای عمل.

یادمان باشد که هنوز در پله‌ی اوّل هستیم .

حکایتی از دفتر ششم مثنوی مولانا :

حکایت آن شخص که در بغداد خواب دید که آنچه می‌طلبی به مصر وفا شود . آنجا گنجی است در فلان خانه . چون به مصر آمد کسی گفت : من خواب دیده‌ام که گنجی است به بغداد در فلان خانه « خانه‌ی همین شخص ! » آن شخص فهم کرد که آن گنج در مصر گفتن ، جهت آن بود که او را یقین کنند که در غیر خانه‌ی خود نمی‌باید جستن . ولیکن این گنج یقین ، جز در مصر حاصل نشود ! حکابت واقعی زیر هم ، نسخه‌ی امروز ماجراست :

کسی زیر بار سنگین مشکلات اقتصادی بود . این در و آن در می‌زد برای وام گرفتن . این مرکز قرض الحسنه ، آن بانک و … امّا موفّق نمی‌شد . از یک طرف هم همسرش اصرار می‌کرد که حوض قدیمی وسط حیات را خراب کن . و این مرد که دنبال وام و پول بود به سخن همسر خود گوش نکرد بالاخره ناچار شد آن خانه را بفروشد . کسی خانه را خرید و تصمیم گرفت حوض وسط حیات را خراب  کند . اوّلین کلنگی که زد ، صدای جرینگ جرینگ بلند شد ! خمره‌ی پر از سکّه‌های طلا ! بله ! از خود بطلبد هر آنچه خواهی که تویی ، و به قول حافظ :

سال‌ها دل طلب جام جم از ما می‌کرد

وآنچه خود داشت ز بیگانه تمنّا می‌کرد

صاحب خانه خمره‌ی سکّه‌ها را با خوشحالی برداشت . امّا فکر نکرد که اگر بیشتر زمین را حفر کند به خمره‌ی بزرگ‌تری می‌رسد و اگر بیشتر و بیشتر حفر کند ، به چاه نفت می‌رسد .

حکایت ، حکایت زندگی خود ماست که برای رسیدن به ثروت یا علم یا معنویّت ، این در و آن در زده‌ایم و نتیجه نگرفته‌ایم . گرچه تجربه کرده‌ایم که تمام موفّقیّت‌ها از درون خودمان می‌جوشد ، امّا دریغ از یک کلنگ اندیشه ! و یا اگر کلنگی زده‌ایم به اوّلین دستاورد بسنده کرده‌ایم و به سرابی سیراب شده‌ایم . دریغ . دریغ . از این همه غفلت .

این تعبیر منسوب به امیر مؤمنان علی (علیه السّلام) است که « تو گمان می‌کنی جرم و جسم کوچکی هستی ؟

در حالی که در درونت عالم بزرگی نهفته است » . ¹

ـــــــــــــــــــــــــــــ

1. الاربعین ، الشیخ الماحوزی ، ص 281

جايگاه عيد غدير در مكتب

1. عيد خلافت و ولايت :

روى زياد بن محمد قال: دخلت على ابى عبد الله(ع) فقلت: للمسلمين عيد غير يوم الجمعة والفطر والاضحى؟ قال: نعم، اليوم الذى نصب فيه رسول الله(ص) اميرالمؤمنين(ع). مصباح المتهجد: 736. زياد بن محمد گويد: بر امام صادق(ع) وارد شدم و گفتم: آيا مسلمانان عيدى غير از عيد قربان و عيد فطر و جمعه دارند؟ امام(ع) فرمود: آرى، روزى كه رسول خدا(ص) اميرمؤمنان(ع) را (به خلافت و ولايت) منصوب كرد.

2. برترين عيد امت

قال رسول الله(ص): يوم غدير خم افضل اعياد امتى و هو اليوم الذى امرنى الله تعالى ذكره فيه بنصب اخى على بن ابى طالب علما لامتى، يهتدون به من بعدى و هو اليوم الذى اكمل الله فيه الدين و اتم على امتى فيه النعمة و رضى لهم الاسلام دينا. امالى صدوق: 125، ح 8.

رسول خدا(ص) فرمود:

روز غدير خم برترين عيدهاى امت من است و آن روزى است كه خداوند بزرگ دستور داد; آن روز برادرم على بن ابى طالب را به عنوان پرچمدار (و فرمانده) امتم منصوب كنم، تا بعد از من مردم توسط او هدايت شوند، و آن روزى است كه خداوند در آن روز دين را تكميل و نعمت را بر امت من تمام كرد و اسلام را به عنوان دين براى آنان پسنديد.

3. عيد بزرگ خدا

عن الصادق(ع) قال: هو عيد الله الاكبر،و ما بعث الله نبيا الا و تعيد فى هذا اليوم و عرف حرمته و اسمه فى السماء يوم العهد المعهود و فى الارض يوم الميثاق الماخوذ و الجمع المشهود. وسائل الشيعه، 5: 224،ح 1).

امام صادق(ع) فرمود: روز غدير خم عيد بزرگ خداست، خدا پيامبرى مبعوث نكرده، مگر اينكه اين روز را عيد گرفته و عظمت آن را شناخته و نام اين روز در آسمان، روز عهد و پيمان و در زمين، روز پيمان محكم و حضور همگانى است.

4. عيد ولايت

قيل لابى عبد الله(ع): للمؤمنين من الاعياد غير العيدين و الجمعة؟ قال: نعم لهم ما هو اعظم من هذا، يوم اقيم اميرالمؤمنين(ع) فعقد له رسول الله الولاية فى اعناق الرجال والنساء بغدير خم. وسائل الشيعه، 7: 325، ح 5.

به امام صادق(ع) گفته شد: آيا مؤمنان غير از عيد فطر و قربان و جمعه عيد ديگرى دارند؟ فرمود: آرى، آنان عيد بزرگتر از اينها هم دارند و آن روزى است كه اميرالمؤمنين(ع) در غدير خم بالا برده شد و رسول خدا مساله ولايت را بر گردن زنان و مردان قرار داد.